INDEKS AUTORSKI

Tadeusz Czeżowski (1889-1981)


polski indeks filozoficzny

indeks tematyczny
indeks autorski
indeks recenzji
przekłady

Główne zasady nauk filozoficznych. Wyd. 2 przejrz. i uzup. Toruń, Wyd. UMK, 1946.

Zob. wyd. popr. i uzup. z 1959.

O naukach humanistycznych. Toruń, Księgarnia Naukowa T. Szczęsny i S-ka, 1946.

# humanistyka # metodologia humanistyki # humanistyka a przyrodoznawstwo # psychika # wytwory ludzkie, wytwórczość # wartości # rozumienie #
TREŚĆ. 1. Dawniejsze pojmowanie nauk humanistycznych. 2. Czynności psychiczne i ich wytwory. 3. Struktura całościowa życia psychicznego. 4. Wartości. 5. Przedmiot badań w naukach humanistycznych. 6. Zadania nauk humanistycznych. 7. Metody badania humanistycznego. 8. Rozszerzenie pojęcia nauki. Ss. 19.

Wspomnienia pośmiertne. Przegląd Filozoficzny, nr 1-4, 148-153, 1947.

Marian Massonius (1862-1945). Ks. Augustyn Jakubisiak (1884-1945). Pracownicy filozoficzni z Wilna zmarli w latach 1939-1945.

O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach. Toruń, Księgarnia Naukowa T. Szczęsny i S-ka, 1948.

Zob. wyd. popr. i rozsz. 2004.

Wileńskie środowisko filozoficzne. Przegląd Filozoficzny, nr 1-3, 37-41, 1948.

Przyczynki do analizy rozumowania. Przegląd Filozoficzny, nr 1-3, 66-76, 1948.

# rozumowanie # dedukcja # redukcja # indukcja #
TREŚĆ. 1. Dedukcja i redukcja. 2. Odmiany redukcji. 3. Indukcja.

Logika. Podręcznik dla studiujących nauki filozoficzne. Warszawa, PZWS, 1949.

Zob. wyd. popr. 1968.

Etyka jako nauka empiryczna. Kwartalnik Filozoficzny, 18(2), 161-171, 1949.

# etyka # ocena #
TREŚĆ. 1. Jednostkowe oceny pierwotne. 2. Zasady etyczne.

[Rec. Ingarden, Roman. Spór o istnienie świata, t. 2]. Ruch Filozoficzny, XVII (1-3), 8-11, 1949.

Kongres Nauki Polskiej a potrzeby filozofii. Ruch Filozoficzny, XVII (4), 129-130, 1949-1950.

Kilka danych o dziejach logiki w pracach Komisji Edukacji Narodowej. Myśl Filozoficzna, nr 2, 213-227, 1952.

# historia logiki # edukacja #

Odczyty filozoficzne. Toruń, Łódź, PWN, 1958.

Zob. wyd. popr. i rozsz. z 1969.

Wincenty Lutosławski (1863-1954). Ruch Filozoficzny, XVIII (1-3), 10-13, 1958.

Jan Łukasiewicz (1878-1956). Ruch Filozoficzny, XVIII (1-3), 13-17, 1958.

Główne zasady nauk filozoficznych. Wyd. 3 popr. i uzup. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.

# filozofia - podręczniki i antologie #
TREŚĆ. (A) Przedmowa. (B) Część I. Psychologia wiedzy (o procesie tworzenia się wiedzy). 1. O przekonaniach. 2. O przedstawieniach. (a) Opis i podział przedstawień. (b) Wyobrażenia. (c) Pojęcia. 3. Związki przedstawień i przekonań. (a) Motywy przekonań i dyspozycje. (b) Spostrzeżenia. Uwaga. Złudzenia zmysłowe. (c) Przypomnienia. Pamięć. (d) Wiedza. 4. Myśl i język. (C) Część II. Logika i metodologia (o strukturze wiedzy). I. Teoria związków międzyzdaniowych - cz. 1. 1. Zdania i funkcje prawdziwościowe. (a) O zdaniach. (b) Niektóre twierdzenia rachunku zdań. (c) Wnioskowanie. II. Teoria związków wewnątrzzdaniowych. 1. Analiza zdania, jego składniki. 2. Terminy, działania na terminach, stosunki zakresów. 3. Klasyfikowanie i szeregowanie. 4. Definicje. 5. Zdania kategoryczne. 6. Stosunki opozycji i konwersja. 7. Sylogizm kategoryczny. III. Teoria związków międzyzdaniowych - cz. 2. 1. O rozumowaniach. (a) Podział rozumowań. (b) Błędy rozumowania. (c) Dysputa. 2. Dowodzenie. 3. Wyjaśnianie. 4. Prawa naukowe. 5. Indukcja. 6. Wyjaśnianie przez hipotezy. 7. Rozumowanie przez analogię. 8. Teorie naukowe. (D) Część III. O postępowaniu. 1. Człowiek. 2. Odruchy i ruchy psychomotoryczne. 3. Postępowanie i jego cele. 4. Uczucia i dążenia. (a) Charakterystyka uczuć. Uczucia doznaniowe. (b) Uczucia estetyczne (upodobania). (c) Uczucia wartości (wzruszenia). (d) Dążenia. 5. Wartości a cele postępowania. 6. Dyspozycyjne warunki postępowania. 7. Związki kulturalne. (E) Zakończenie. 1. O naukach. 2. Nauki filozoficzne. (F) Skorowidz osobowy i rzeczowy.

Wkład Kazimierza Twardowskiego do teorii nauki. Ruch Filozoficzny, XIX (1-2), 4-9, 1959.

# TWARDOWSKI, Kazimierz # filozofia nauki #

"Wyszydzony podręcznik" [STĘPLOWSKI, Kazimierz] w: Charisteria. Rozprawy filozoficzne złożone w darze Władysławowi Tatarkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Czeżowski, Tadeusz (red.), 17-19. Warszawa, PWN, 1960.

# filozofia polska #

"Jak budować logikę dóbr?" w: Charisteria. Rozprawy filozoficzne złożone w darze Władysławowi Tatarkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Czeżowski, Tadeusz (red.), 21-28. Warszawa, PWN, 1960.

# aksjologia # dobro # wartościowanie # hierarchia wartości #
TREŚĆ. 1. Dobra względne i bezwzględne. 2. Równość i nierówność dóbr. 3. Dobro największe i najmniejsze. 4. Suma oraz iloczyn dóbr. 5. Dobro uzupełniające. 6. Składanie parametrów i podmiotów wartościujących. 7. Skala dóbr.

Uwagi o etyce jako nauce empirycznej. [Polemika z: Ossowska, Maria. Główne modele systemów etycznych]. Studia Filozoficzne, nr 6, 157-162, 1960.  

# etyka # zasady etyczne # oceny moralne # metaetyka #

Współczesne zagadnienia filozoficzne [Rec. Contemporary Philosophic Problems. Krikorian, Yervant H. & Edel, Abraham (eds)]. Studia Filozoficzne, nr 4, Przeciw "oglądowi". Ruch Filozoficzny, XX (1-2), 7-9, 1960.

[Rec. Bibliografia filozofii polskiej 1750-1830. Bibliografia filozofii polskiej 1831-1864]. Ruch Filozoficzny, XX (1-2), 37-38, 1960.

Współczesne zagadnienia filozoficzne. [Rec. Contemporary Philosophic Problems. Krikorian, Yervant H. & Edel, Abraham (eds)]. Studia Filozoficzne, nr 4, 209-210,1961.

O pojęciu wnioskowania dedukcyjnego. [Polemika z: Czerwiński, Zbigniew. O pojęciu wnioskowania dedukcyjnego]. Studia Filozoficzne, nr 5, 79-81, 1961.

# wnioskowanie # dedukcja # logika formalna #

Najnowsza historia logiki. [Rec. Kneale, William. The Development of Logic]. Studia Filozoficzne, nr 2, 206-208, 1963.

Kazimierz Ajdukiewicz. Ruch Filozoficzny, XXII (2-4), 115-124, 1964.

[Rec. Gierulanka, Danuta. Zagadnienie swoistości poznania matematycznego). Ruch Filozoficzny, XXIII (1-2), 37-39, 1964.

"O indywiduach oraz istnieniu" w: Szkice filozoficzne: Romanowi Ingardenowi w darze. Żarnecka, Zofia (red.), 19-26. Kraków, PWN, 1964.

# indywiduum # istnienie # prawda # uniwersalia #

Czym są wartości (wprowadzenie do dyskusji). Znak, nr 130, 408-410, 1965.
Tatarkiewicz, Władysław; Czeżowski, Tadeusz. Dyskusja. Tamże, 410-411.

Filozofia na rozdrożu (analizy metodologiczne). Warszawa, PWN, 1965; wyd. 2 Toruń, WN UMK, 2009.

# filozofia a nauka # definicje ostensywne (deiktyczne) # rozumowanie # etyka # konflikt etyczny # wolność # sens życia #
TREŚĆ. (A) Przedmowa. (B) Filozofia na rozdrożu. (C) O tradycyjnych rozróżnieniach wśród definicji. (D) Definicje dejktyczne. (E) Opis naukowy. (F) Konotacja i denotacja. (G) O indywiduach oraz istnieniu. (H) O tak zwanym uzasadnieniu bezpośrednim i oczywistości. (I) Indukcja a rozumowanie przez analogię. (J) Dowód. (K) Generalizacja, abstrakcja, formalizacja. (L) W sprawie klasyfikacji zdań i funkcji propozycjonalnych. (M) Czym są wartości? (N) Konflikt w etyce. (O) Jak budować logikę dóbr? (P) Paradoks wolności. (R) Sens i wartość życia. (S) Klasyfikacja rozumowań i jej konsekwencje w teorii nauki. (T) Indeks nazwisk i terminów. Ss. 190.

Dwojakie normy. Etyka, t. 1, 145-155, 1966.

# norma # powinność # zdania normatywne, wartościujące #

Definicje analityczne i syntetyczne. Studia Filozoficzne, nr 4, 3-7, 1966.

# definicja # analityczny, analityczność # syntetyczny #

Polskie Towarzystwo Filozoficzne (1904-1964). Ruch Filozoficzny, XXV (1-2), 1-19, 1966.

# filozofia polska #

W sprawie deontologii pracownika naukowego. Etyka, t. 2, 111-121, 1967.

# etyka zawodowa # deontologia # etos naukowca #
DYSKUSJA 131-139.

"O jedności nauki" w: Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Kotarbińskiego w osiemdziesiątą rocznicę urodzin. Czeżowski, Tadeusz i in. (red.), 17-28. Warszawa, PWN, 1967.

# jedność nauki # aksjomat # zdanie obserwacyjne #

Henryk Elzenberg (1887-1967). Studia Filozoficzne, nr 3, 283-285, 1967.

Logika. Podręcznik dla studiujących nauki filozoficzne. Wyd. 2 popr. Warszawa, PWN, 1968.

# logika - podręczniki #
TREŚĆ. (A) Przedmowa do drugiego wydania. (B) Przedmowa do pierwszego wydania. I. Zasady semantyczne. 1. O znakach. 2. O języku. II. Teoria zdań. 1. Podstawy metalogiczne. 2. Wybrane tezy teorii zdań. 3. Dowodzenie tez teorii zdań. 4. Matryce. III. Teoria kwantyfikatorów. 1. Teoria funkcji zdaniowych z kwantyfikatorami. 2. Inne teorie funkcji logicznych z kwantyfikatorami. IV. Teoria orzeczników. 1. Orzeczniki i związki między nimi. 2. Funkcje orzecznikowe z kwantyfikatorami. 3. Logika klasyczna. V. Teoria stosunków. 1. Ogólna teoria stosunków. 2. Elementy szczegółowej teorii stosunków. VI. Teoria prawdopodobieństwa. 1. Stosunek prawdopodobieństwa. 2. Wnioskowanie prawdopodobieństwowe. 3. Prawdopodobieństwo i logiki wielowartościowe. VII. Zarys rozwoju logiki. 1. Starożytność i średniowiecze. 2. Czasy nowożytne i nowoczesne. (C) Zestawienie oznaczeń symbolicznych. (D) Przypisy. (E) Bibliografia. (F) Indeks nazwisk. (G) Indeks rzeczowy.

Henryk Elzenberg jako teoretyk etyki. Etyka, t. 4, 91-102, 1969.

# ELZENBERG, Henryk # perfekcjonizm etyczny # wartość etyczna, moralna # etyka #

Odczyty filozoficzne. Wyd. 2, popr. i rozsz. Toruń, PWN, 1969.

# filozofia nauki # metodologia nauki # etyka # sens życia #
TREŚĆ. (A) Przedmowa. (B) Wstęp. W dziesięciolecie śmierci Kazimierza Twardowskiego (1948), 7-11.
I. Teoria i rzeczywistość. (a) O dwóch poglądach na świat (1948), 12-17. (b) Kilka uwag o racjonalizmie i empiryzmie (1949), 18-22. (c) Zagadnienie istnienia świata w świetle przemian metodologicznych (1951), 23-29. (d) O naukach humanistycznych (1946), 30-39. (e) Etyka jako nauka empiryczna (1949), 40-45. (f) Uwagi o klasycznej definicji prawdy (1951), 46-50. (g) Niektóre dawne zagadnienia w nowoczesnej postaci (1945), 51-58. (h) O sprawdzaniu w naukach empirycznych (1951), 59-69. (i) Twierdzenia ogólne w teorii naukowej (1947), 70-74. (j) O pewności w naukach empirycznych (1952), 75-77. (k) W sprawie zagadnienia indukcji (1953), 78-83. (l) O hipotezach (1955), 84-91. (m) O pewnych właściwościach zdań jednostkowych (1952), 92-95. (n) O graficznych metodach rozwiązywania sylogizmów (1954), 96-101. (o) Nazwy okazjonalne oraz imiona własne (1953), 102-110. (p) Identyczność a indywiduum i jego trwanie (1951), 111-116. (r) Poznanie zmysłowe i rzeczywistość (1955), 117-127. (s) Klasyfikacja rozumowań (1952), 128-135. (t) O metodzie opisu analitycznego (1953), 136-142. (u) Arystoteles, Galileusz, Bacon (1956), 143-149. (w) Uwagi historyczne o tzw. Najwyższych prawach myślenia (1953), 150-156.
II. Sens życia. (a) Jak rozumieć sens życia? (1949), 157-161. (b) Trzy postawy wobec świata (1947), 162-166. (c) O szczęściu (1940), 167-170. (d) O działaniu planowym (uwagi ogólne) (1947), 171-175. (e) Strach i lęk (przyczynek do klasyfikacji uczuć) (1944-1956), 176-181. (f) O odwadze (w nawiązaniu do Arystotelesa) (1940-1954), 182-184. (g) O kulturze logicznej (1954), 185-190. (h) O dyskusji i dyskutowaniu (1953), 191-196. (i) Zarzut niejasności (przyczynek do teorii dyskusji) (1954), 197-200. (j) Czy łatwiej teraz kłamać niż dawniej (1943), 201-203. (k) Prawda a język (1946), 204-205. (l) Pożyteczność błędu (1945), 206-208. (m) O rzetelności, obiektywności i bezstronności w badaniach naukowych (1946), 209-212.
(C) Zakończenie. Dydaktyka filozofii w nauczaniu uniwersyteckim (1953), 213-215.
(D) Dopełnienia. (a) O jedności nauki (1964), 216-223. (b) Pojęcie prawdziwości w odniesieniu do utworów literackich (1966), 224-227. (c) Definicje analityczne i syntetyczne (1966), 228-230. (d) Czym jest tzw. psychologia deskrypcyjna (1968), 231-234. (e) Dwojakie normy (1964), 235-239. (f) Etyka a psychologia i logika. (g) W sprawie deontologii pracownika naukowego.

[Rec. Srzednicki, Jan. Franz Brentano's Analysis of Truth]. Ruch Filozoficzny, XXVII (2-3), 133-134, 1969.

Aksjologiczne i deontyczne normy moralne. Etyka, t. 7, 133-143, 1970. Czeżowski, Tadeusz.

# normy moralne # aksjologa # deontologia #

Prawda w nauce. Studia Filozoficzne, nr 3, 19-25, 1970.

# prawda w nauce # filozofia nauki # kryterium prawdy #

Etyka angielska okresu międzywojennego. [Rec. Soldenhoff, Stanisław. O intuicjonizmie etycznym - obowiązek i wartość w systemie W. D. Rossa]. Etyka, t. 6, 160-165, 1970.

Roman Ingarden (1893-1970). Ruch Filozoficzny, XXIX (1), 1-6, 1971.

Filozofia i sztuki piękne. (Rzecz o Władysławie Tatarkiewiczu). Studia Filozoficzne, nr 2, 49-51, 1971.

# TATARKIEWICZ, Władysław # filozofia polska #

[Rec. Polish Logic 1920-1939. Papers by Ajdukiewicz, Chwistek, Jaśkowski, Jordan, Leśniewski, Łukasiewicz, Słupecki, Sobociński and Wajsberg in English Translations]. Ruch Filozoficzny, XXIX (3-4), 251-253, 1971.

Filozofia polska w dwudziestoleciu międzywojennym. (Zarys rozwoju). Studia Filozoficzne, nr 2, 61-69, 1973.

# filozofia polska # nauczanie filozofii #
TREŚĆ. 1. Start. 2. Ośrodki uniwersyteckie. 3. Organizacje i piśmiennictwo filozoficzne. 4. Zagadnienia i kierunki badawcze. 5. Stosunki międzynarodowe. 6. Filozofia pozauniwersytecka. 7. Nauczanie filozofii.

Empiria i teoria (Rozważania metodologiczne). Studia Filozoficzne, nr 6, 25-33, 1973.

# metodologia nauki # zdanie obserwacyjne # uogólnienia # zdania normatywne #
TREŚĆ. 1. Zdania obserwacyjne i uogólnienia indukcyjne. 2. Miejsce uogólnień w systemie nauki. 3. Metoda opisu analitycznego. 4. Interpretacja teorii dedukcyjnej. 5. Metryzacja i opis analityczny ametryczny. 6. Zdania oceniające i normatywne. 7. Etyka aksjologiczna. 8. Etyka deontyczna. 9. Bacon i Galileusz.

O etyce niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego. Studia Filozoficzne, nr 3, 27-32, 1976.

# etyka niezależna # KOTARBIŃSKI, Tadeusz #

Aforyzmy. Studia Filozoficzne, nr 8, 5-7, 1979. Czeżowski, Tadeusz.

# aforyzmy o mądrości życia #
ABSTRAKT. Obserwacje, doznania, nawyki, dążenia bywają ujmowane w zdania ogólne, maksymy, normy, hasła, które nazywamy aforyzmami. Najczęściej nie są one oryginalne, lecz powtarzają rzeczy wielokrotnie już przedtem wypowiadane, ale mają wartość, jeżeli są treścią na nowo przemyślaną we własnym doświadczeniu. Stają się propozycjami, które bardziej lub mniej konsekwentnie sami stosujemy w praktyce życiowej. Taki właśnie zbiór aforyzmów, choć nie zawsze oryginalnych, które były notowane w różnych okolicznościach, zwłaszcza w okresie ostatniej wojny, pragnę przedstawić. Jest oczywiste, że aforyzmy te, powstające doraźnie, nie tworzą zwartej całości, ale zarazem wydaje się niewątpliwe, że są one wyrazem pewnej postawy wobec życia i otoczenia, może nie zawsze jednolitej, ale na ogół dość wyraźnie zarysowanej.

O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach. Woleński, Jan (wstęp), 3-14. Wyd. 2 popr. i rozsz. Kęty, Antyk, 2004.

# metafizyka / ontologia - podręczniki #
TREŚĆ. I. Główne kierunki metafizyki w rozwoju historycznym. 1. Metafizyka klasyczna, jej rozwój i upadek. (a) Starożytność. (b) Czasy nowożytne. 2. Metafizyka nowoczesna. (a) Metafizyka indukcyjna. (b) Metafizyka intuicjonistyczna. (c) Metafizyka aksjomatyczna. II. Przegląd zagadnień metafizyki. 1. Ogólne zagadnienia metafizyki. (a) Podział zagadnień metafizycznych. (b) Analiza pojęć bytu, istnienia i rzeczywistości. (c) Ogólne twierdzenia o bycie. (d) Klasyfikacja bytów. 2. Szczegółowe zagadnienia metafizyki. (a) Zagadnienia filozofii przyrody. (b) Zagadnienia historiozoficzne. (c) Zagadnienia filozofii życiowej. 3. Zakończenie. Granice metafizyki. III. Dodatki. 1. Jak powstało zagadnienie przyczynowości. Zarys jego rozwoju w filozofii starożytnej. (a) Wstęp. (b) Od Talesa do Demokryta. (c) Platon i Arystoteles. (d) Stoicyzm, epikureizm, sceptycyzm.. 2. O indywiduach oraz istnieniu. 3. Transcendentalia - przyczynek do ontologii. 4. Zagadnienie istnienia świata w świetle przemian metodologicznych.