Od nihilizmu do socjalizmu utopijnego. Studia Filozoficzne, nr 3, 121-134, 1981. Rutkowski, Edward.

# nihilizm # socjalizm utopijny # filozofia rosyjska # PISARIEW, Dimitrij Iwanowicz #

Między heglizmem a estetyką "realną". Studia Filozoficzne, nr 5, 133-143, 1986.

# estetyka # PISARIEW, Dymitr I. # społeczna rola sztuki # heglizm #
ABSTRAKT. Dymitr I. Pisariew (1840-1868), kontynuator myśli Bielińskiego i Czernyszewskiego, uważany jest przede wszystkim za "burzyciela estetyki". Ten uproszczony pogląd prowadzi do pomijania bezpośredniej i pośredniej inspiracji heglowskiej oraz romantycznej w pierwszym okresie jego działalności. Pojęcia prawdy i prawdopodobieństwa, naturalności, typowości i harmonii w okresie tym rozważane są ściśle w powiązaniu z rolą poety i jego znaczeniem w sztuce. Pisariewa interesują głównie problemy ideowości sztuki i jej walory poznawcze. Jednakże widoczne są tu zapowiedzi "ostrego zwrotu", jakiemu uległy poglądy filozofa po roku 1860.

Zburzenie estetyki. Studia Filozoficzne, nr 7, 35-46, 1986. Rutkowski, Edward.

# estetyka # PISARIEW, Dmitrij Iwanowicz # społeczna rola sztuki #
ABSTRAKT. W okresie "realizmu" Dymitr I. Pisariew pogłębiając idee socjalistyczne równocześnie zwraca się przeciw estetyzmowi oraz estetyce romantycznej i klasycznej. Opowiada się za prymatem treści nad formą w dziele sztuki, rozważa funkcje sztuki jako narzędzia agitacji na rzecz programu ideowego. Rozwój refleksji estetycznej Pisariewa zmierza ku podejściu socjologicznemu.