Czy pojęcia są prawdziwe. (Sprawozdanie z dyskusji). Myśl Filozoficzna, nr 3, 218-220, 1956.

Z logiki pojęć przyrodoznawstwa. Studia Filozoficzne, nr 1, 145-168, 1957.

# nauki przyrodnicze # pojęcie # definicja # chemia #

Traktat o dobrej robocie. [Rec. Kotarbiński, Tadeusz. Traktat o dobrej robocie]. Myśl Filozoficzna, nr 2, 252-258, 1957.

[Rec. Woodger, J. H. Biology and Language. An Introduction to the Methodology of the Biological Sciences, including Medicine]. Ruch Filozoficzny, XVIII (4), 186-189, 1958.

"Klasyfikacja sztuczna a klasyfikacja naturalna w biologii" w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterdziestolecia pracy nauczycielskiej w Uniwersytecie Warszawskim profesora Tadeusza Kotarbińskiego. Kotarbińska, Janina i in. (red.), 115-141. Warszawa, PWN, 1959.

# biologia # klasyfikacja # teoria ewolucji #
TREŚĆ. 1. Formalne i pozaformalne warunki poprawności klasyfikacji. 2. Problematyka logiczna systemów klasyfikacyjnych biologii. 3. Etapy rozwojowe systemów klasyfikacyjnych w biologii. 4. Cechy istotne a cechy nieistotne klasyfikowanych organizmów. 5. Sztuczne systemy klasyfikacyjne. 6. Filogenetyczne systemy klasyfikacyjne. 8. Kilka uwag na temat najnowszych tendencji. 9. Uwagi końcowe.

Teoria a doświadczenie. (Sprawozdanie z konferencji). Studia Filozoficzne, nr 3, 229-230, 1964.

Rodzaje skal a struktura zdań stwierdzających związki między wielkościami. 1964. PRZEDRUK w: Logiczna teoria nauki: wybór artykułów. Pawłowski, Tadeusz (red.), 685-698. Warszawa, PWN, 1966.

# metodologia nauk społecznych #

Integracja nauki. [Rec. Studia Metodologiczne, nr 1, 1965]. Studia Filozoficzne, nr 2, 263-266, 1966.

Logiczna teoria nauki: wybór artykułów. Pawłowski, Tadeusz (red.). Warszawa, PWN, 1966.

# filozofia nauki - podręczniki i antologie #

"O empirycznej sensowności zdań" w: Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Kotarbińskiego w osiemdziesiątą rocznicę urodzin. Czeżowski, Tadeusz i in. (red.), 175-183. Warszawa, PWN, 1967.

# sensowność # CARNAP, Rudolf # zdanie #

Piękno i jego społeczno-psychologiczne uwarunkowania. Studia Filozoficzne, nr 4-5, 141-157, 1970.

# przeżycie estetyczne # piękno # wartość estetyczna # ocena estetyczna #
TREŚĆ. (A) Psycho-społeczne przyczyny zmienności ocen. (B) Subiektywizm i jego odmiany. (C) Subiektywizm a zjawiska zmienności oceniania. (D) Obiektywna koncepcja ocen estetycznych.

Dyrektywy i normy. [Rec. Ross, Alf. Directives and Norms]. Etyka, t. 6, 153-160, 1970.

Interpretacja dzieła sztuki. Studia Filozoficzne, nr 5, 69-81, 1971.

# dzieło sztuki # interpretacja # estetyka #
TREŚĆ. (A) Interpretacja dzieła sztuki w rozumieniu podstawowym. (B) Formalny składnik interpretacji. (C) Semantyczny składnik interpretacji. (D) Emocjonalny składnik interpretacji. (E) Interpretacja i jej uzasadnienie. (F) Niektóre problemy metodologiczne. (G) Inne pojęcia interpretacji.

Pojęcie kiczu. Studia Filozoficzne, nr 6, 79-96, 1972.

# kicz # estetyka #
TREŚĆ. 1. Odmiany kiczu. 2. Metodologiczne zagadnienia definicji kiczu. 3. Kicz a powtarzanie.

Kultura jako system znaków. Studia Filozoficzne, nr 6, 211-216, 1973.

# znak # kultura #
TREŚĆ. Zwolennicy semiotycznego podejścia do zjawisk kulturowych proponują rozszerzenie pojęcia "znak" tak, aby objęło ono swym zakresem bądź wszystkie zjawiska kulturowe (pansemiotyzm), bądź przynajmniej obszerną ich dziedzinę (semiotyzm umiarkowany). Operacja ta ma umożliwić zastosowanie w badaniach nad kulturą pojęć i metod językoznawstwa najbardziej - jak powiadają - rozwiniętej nauki humanistycznej. W pracy poddaję analizie różne typy relacji znakowej oraz możliwe sposoby zastosowania metod językoznawstwa w nauce o kulturze. Zastanawiam się, czy owo zastosowanie wymaga tak znacznego rozszerzenia koncepcji znaku i czy pozwoliłoby ono osiągnąć spodziewane korzyści. Na oba te pytania odpowiadam przecząco.

O estetyce matematycznej. Studia Filozoficzne, nr 4, 147-163, 1976.

# estetyka # informacja # metodologia estetyki #
ABSTRAKT. Dotychczasowe osiągnięcia estetyki matematycznej nasuwają szereg podstawowych problemów natury metodologicznej, od których zadowalającego rozwiązania w poważnym stopniu zależy dalszy rozwój tej młodej dyscypliny. Chodzi tu m.in. o następujące problemy: stosunek metrycznych pojęć estetyki informacyjnej do pojęć estetyki tradycyjnej; pomiar wielkości estetycznych i sensowność zdań kwantytatywnych w estetyce informacyjnej; pojęcie ilości informacji zawartej w dziele sztuki i metody jej obliczania; stosunek między pojęciami "informacja statystyczna", "informacja semantyczna" oraz "informacja estetyczna"; czy w ogóle można stosować pojęcia i metody teorii informacji do badań nad sztuką i zjawiskami jej odbioru? W pracy stosuję pojęcia metodologii nauk i ogólnej teorii pomiaru dla dokładniejszego sformułowania i rozważenia tych problemów, jednakże bez pretensji do całkowitego ich wyczerpania.

Rodziny znaczeń i ich definiowanie. Studia Filozoficzne, nr 2, 81-99, 1978.

# podobieństwo rodzinne # WITTGENSTEIN, Ludwig # definicja, definiowanie # znaczenie #
ABSTRAKT. Na istnienie pojęć mających rodziny znaczeń zwrócił uwagę L. Wittgenstein. Uwzględniając jego uwagi, zmierzam jednak do przedstawienia własnej koncepcji takich pojęć. Rozważam m. in. następujące problemy metodologiczne dotyczące tej kategorii pojęć: 1. Jaka jest ich struktura logiczna oraz funkcja? 2. Czy pojęcia te można zdefiniować? 3. Jakie czynniki warunkują swoiste cechy tych pojęć? 4. Czy pojęcia te występują równie często we wszystkich naukach, czy też są one raczej charakterystyczne dla nauk humanistycznych? 5. Czy są to pojęci naukowo użyteczne?

Pojęcie happeningu. Studia Filozoficzne, nr 1, 111-140, 1979.

# happening # sztuka współczesna # estetyka #
TREŚĆ. (A) Własności i cele happeningu. (B) Różnice i rozbieżności. (a) Przypadek i jego rola w happeningu. (b) Publiczność, jej obecność i rola w happeningu. (c) Udział aktorów. (d) Funkcje semantyczne happeningu. (e) Zabawa i cele poważne. (f) Upodobnienie do życia kontra zdarzenia niezwykłe. (g) Przeżycia uczestników kontra znamiona dostępne zewnętrznej obserwacji jako kryterium happeningu. (h) Wykonania jedno- i wielorazowe. (C) Historyczne i uniwersalne pojęcie happeningu. (a) Problem definicji pojęcia "happening". (b) Rodziny znaczeń. (c) "Happening" jako termin mający rodzinę znaczeń. (d) Elementy konceptualne w happeningu.

Awangarda i wartości estetyczne. Studia Filozoficzne, nr 11-12, 73-90, 1982.

# awangarda # wartość estetyczna # estetyka # sztuka współczesna #

TREŚĆ. (A) Znamiona charakteryzujące sztukę. (B) Nowe materiały wprowadzone przez awangardę. (C) Zmiany relacji łączących podstawowe elementy. (D) Zmiany w pojmowaniu funkcji sztuki. (E) Czy awangarda jest sztuką? Czy realizuje wartości estetyczne?

Działania performance. Studia Filozoficzne, nr 11-12, 151-171, 1983.

# sztuka współczesna # performance / happening # społeczna rola sztuki #
ABSTRAKT. W początkach lat pięćdziesiątych wielu twórców stopniowo zarzuca produkowanie przedmiotów i zastępuje je działaniami artystycznymi. Było to wyrazem ogromnych zmian w pojmowaniu zadań sztuki i jej funkcji społecznej. W artykule podjęto próbę sformułowania charakterystyki działania performance, a także wysunięto pewne hipotezy wyjaśniające artystyczne i psychospołeczne cele tej sztuki. Performance rozwinął się w pewnej opozycji do happeningu; w artykule porównano i przeciwstawiono sobie odpowiednie cechy obu tych prądów sztuki współczesnej.

Subiektywizm estetyczny. Studia Filozoficzne, nr 2, 67-100, 1984.

# subiektywizm / subiektywność # estetyka # wartość estetyczna # ocena estetyczna #
ABSTRAKT. Subiektywizm estetyczny powstał i rozwinął się w opozycji do klasycznej, obiektywistycznej koncepcji wartości, która głosi, że wartość estetyczna istnieje niezależnie od podmiotu poznającego oraz że jest niezmienna i jedyna dla wszystkich. Subiektywizm występuje w kilku odmianach. Niektóre jego wersje ograniczają się do krytyki obiektywizmu, odrzucając przede wszystkim jego uniwersalizm i absolutyzm. Inne proponują również własną koncepcję dotyczącą istoty wartości. Ponieważ doniosłym argumentem subiektywizmu jest zmienność oceniania, argument ten poddany zostaje w pracy dokładnej analizie; trafność jego zostaje zakwestionowana.

Relacjonizm estetyczny. Studia Filozoficzne, nr 8, 153-156, 1984.

# relacjonizm aksjologiczny # wartość estetyczna #
ABSTRAKT. Według relacjonistów wartość estetyczna powstaje w wyniku pewnego współdziałania podmiotu i przedmiotu, jest - mówiąc ściślej - pewną relacją między nimi; stąd też pochodzi nazwa tego kierunku. Zajmuje on stanowisko pośrednie między obiektywizmem a subiektywizmem. Relacjonizm chwalony bywa za umiar i trafność w ujęciu istoty wartości estetycznej. Czy ta dodatnia ocena jest usprawiedliwiona? Nie istnieje ogólne i zarazem dostatecznie ścisłe, zadowalające określenie relacjonizmu. Wysuwane sformułowania są cząstkowe, noszą raczej charakter luźnych uwag. Sądzę, iż owo dodatnie wrażenie powstaje przy dość powierzchownym rozpatrzeniu tych nieścisłych, często metaforycznych określeń. Przy bliższym wejrzeniu w sprawę ujawniają się trudności, każące wątpić w posiadanie przez relacjonizm wspomnianych zalet. Artykuł podaje analizie krytycznej sformułowania relacjonizmu i wykazuje ich nieadekwatność i wadliwość.

Obiektywizm estetyczny. Studia Filozoficzne, nr 11-12, 115-124, 1984.

# obiektywizm # estetyka # wartość estetyczna # ocena estetyczna #
TREŚĆ. (A) Współczesna sytuacja obiektywizmu. (B) Odmiany obiektywizmu.

Monizm i pluralizm estetyczny. Studia Filozoficzne, nr 7, 37-58, 1985.

# estetyka # wartość estetyczna # monizm # pluralizm #
ABSTRAKT. Przedmiot spory wyznacza pytanie, czy istnieje dokładnie jedna wartość estetyczna, czy też jest ich wiele. Monizm i pluralizm udzielają dwóch przeciwstawnych odpowiedzi. Bliższa refleksja ujawnia istnienie wielu ich odmian odzwierciedlających radykalne bądź umiarkowane poglądy na problem będące przedmiotem sporu. Autor opowiada się za koncepcją określoną tutaj mianem pluralizmu umiarkowanego. W połączeniu z panestetyzmem stwarza on największą szansę zbudowania teorii pozwalającej na pełny opis i zadowalające wyjaśnienie wszelkich przejawów tego, co stanowi dziś sztukę zgodnie z kryterium socjologicznym (instytucjonalnym), a więc zarówno sztukę dawniejszą, awangardę dwudziestego wieku, jak i najnowszą sztukę postawangardową.

Relatywizm i uniwersalizm estetyczny. Studia Filozoficzne, nr 10, 3-22, 1985.

# wartość estetyczna # relatywizm estetyczny # uniwersalizm estetyczny # ocena estetyczna #
ABSTRAKT. Czego dotyczy spór między relatywizmem i uniwersalizmem w kwestii wartości i ocen estetycznych? Jak strony sporu uzasadniają swoje stanowiska? Szukając odpowiedzi na te pytania, autor zwraca uwagę na fakt, iż często w życiu codziennym, a nawet w dyskusjach fachowych poczytuje się za relatywizm coś, co nim nie jest. W wyniku analizy zostaje określona różnica między relatywizmem rzeczywistym i pozornym. Autor opowiada się za uniwersalizmem, przyjmując ten pogląd jako hipotezę roboczą, sprawdzalną w odniesieniu do historycznego procesu oceniania wartości, doskonalenia i rozszerzania jej percepcji.

Obiektywizm panestetyczny. Studia Filozoficzne, nr 10, 3-17, 1986.

# wartość estetyczna # obiektywizm # estetyka #
ABSTRAKT. W artykule zarysowuję koncepcję wartości estetycznej, która pozwala zrozumieć i ująć w jednolity system stosunki między wartością estetyczną, współczesną awangardą i sztuką dawniejszą. Koncepcja ta charakteryzuje się pan estetyzmem, obiektywizmem, pluralizmem oraz nastawieniem empirystycznym, dzięki któremu podstawowe twierdzenia poddają się kontroli szeroko rozumianego doświadczenia.

[Autobiogram]. Ruch Filozoficzny, nr 1, 72-76, 1987. Pawłowski, Tadeusz.

# filozofia polska # autobiogram #

O pojęciu stylu. Studia Filozoficzne, nr 1, 111-119, 1987.

# styl artystyczny # dzieło sztuki #

A jednak panestetyzm! Grzegorzowi Sztabińskiemu w odpowiedzi. Studia Filozoficzne, nr 4, 161-174, 1989. Pawłowski, Tadeusz.

# wartość estetyczna # estetyka #
TREŚĆ. 1. Główne cechy panestetyzmu. 2. Definicja wartości a jej charakter relatywny bądź uniwersalny. 3. Proces aktualizacji wartości a jej relatywny charakter. 4. Otwarty zakres pojęcia wartości a jej relatywny charakter. 5. Przeżywanie się wartości a jej relatywny charakter. 6. Mnożenie bytów ponad potrzebę. 7. Obiektywizm czy relacjonizm? 8. Czy sztuka awangardowa tworzy wartości estetyczne? 9. Varia.