Natorpa pojęcie bytu. Z zagadnień interpretacji tekstu filozoficznego. Studia Filozoficzne, nr 10, 85-97, 1983.

# NATORP, Paul # byt # interpretacja #
ABSTRAKT. Zrozumienie tekstu filozoficznego możliwe jest tylko wówczas, gdy traktować go będziemy jako całość, której elementy wyjaśniają się wzajemnie. Celem interpretacji będzie zatem dochodzenie do owej całości. Jej metodą - nietraktowania żadnego z pojęć jako danego. Jego znaczenie kształtuje się dopiero w relacji z innymi tekstami.

O uwarunkowaniach Arystotelesowej interpretacji teorii idei. Studia Filozoficzne, nr 4, 43-56, 1984. Czarnawska, Mirosława.

# ARYSTOTELES # PLATON # idea, idee # empiryzm #
ABSTRAKT. Z przekazu Arystotelesa idee Platona to pojęcia, które Platon niesłusznie zhipostazował przyznając im rolę samodzielnych bytów. Artykuł pragnie zwrócić uwagę czytelników na fakt, że wyżej wymieniony są jest jedynie uczynioną przez Arystotelesa interpretacją Platońskich idei. Uwarunkowań Arystotelesowej interpretacji idei szukamy przede wszystkim w jego intelektualnej osobowości, przedstawiając go jako empiryka, nawet "wąskiego empiryka", który musiał przełożyć sformułowania Platońskie na właściwy sobie język, aby w ogóle móc je uczynić przedmiotem intelektualnych rozważań. Artykuł przedstawia zasadnicze elementy owego Arystotelesowskiego języka i wykazuje, na jakiej zasadzie wyłonić się z nich mogło rozumienie idei jako hipostazy pojęć.

Rozwój myśli greckiej jako droga ku Platońskiej idei. Studia Filozoficzne, nr 10, 53-62, 1984.

# filozofia starożytna # PLATON # idee # niebyt #
ABSTRAKT. Podejść do Platona inaczej niż Arystotelesa to ujrzeć jego myśl w kontekście historycznym, czyli ujrzeć go jako uwieńczenie myśli greckiej zmagającej się z sobą w dążeniu do ujęcia bytu. Fragment historii filozofii, który od Talesa doprowadzi nas do Platońskiej idei, można i należy uznać za rekonstrukcję poglądów marburczyków. Zasadniczym rysem przedstawionej poniżej interpretacji jest nie tylko uznanie pojęcia bytu za motyw przewodni myśli filozoficznej, ale również traktowanie pojęcia niebytu, a wraz z nim "metody niebytu", jak podstawowej metody umożliwiającej jego ujęcie.

Czy idea jest eidosem? Studia Filozoficzne, nr 8-9, 163-167, 1985.

# idea # PLATON # ARYSTOTELES #
ABSTRAKT. Arystoteles traktował ideę jako eidos, tyle, że podniesiony do rangi transcendentnego bytu - i takie właśnie rozumienie legło u podstaw obiegowo przyjmowanego sądu na temat eidosu i idei. Ujęcie, które pragnę zaprezentować, wychodzi od pewnych spostrzeżeń natury językowej, które prowadzą do ujrzenia w obu słowach pewnej istotnej różnicy. Jej dostrzeżenie i uznanie pozwoli zmienić nasz pogląd na Platońską ideę…

Marburska teoria bytu: problem obiektywności. Studia Filozoficzne, nr 4, 43-50, 1986.

# obiektywność # byt # szkoła marburska # ontologia #
ABSTRAKT. Zagadnienie obiektywności bytu implicite zawarte jest u podłoża wszelakich zagadnień o bycie. Często nie uświadamiamy sobie jednak, że odpowiedź na nie zależy od tego, jak rozumieć będziemy samą "obiektywność". W niniejszym artykule wyróżniam dwie możliwe definicje "obiektywności", wyznaczające dwie odmienne drogi myślenia. Dla potrzeb szczególnie interesującego mnie tu zagadnienia, formułowania marburskiej teorii bytu, wyróżnienie to pełni rolę metodologiczną - daje narzędzie, które umożliwia rozwiązanie pewnego istotnego problemu, mianowicie: jak pogodzić występujące u marburczyków twierdzenie, że byt jest ustanawiany w myśleniu, a przedmiot konstruowany w procesie poznania, z głoszoną przez nich tezą o obiektywnym charakterze bytu.

Marburska teoria bytu: przedmiot jako niewiadoma poznania. Studia Filozoficzne, nr 7, 77-84, 1986.

# szkoła marburska # byt # ontologia # poznanie # przedmiot #
ABSTRAKT. Rozważania dotyczące marburskiej teorii bytu zaczęliśmy od zagadnienia obiektywności bytu ("Studia Filozoficzne" 1986, nr 4). Był to pierwszy krok, od którego daleko jeszcze do zrozumienia całej teorii. Następnym będzie spojrzenie na teorię bytu z punktu widzenia jej przedmiotu. Co to znaczy, ze przedmiot jest "niewiadomą poznania", co to znaczy, ze jest on jego nieskończonym zadaniem, co zapewnia realność przedmiotu w sytuacji, gdy określamy go jako utworzony w procesie myślenia? Na tego typu pytania staramy się dać odpowiedź w niniejszym artykule.

Analiza systemowa jako sposób podejścia do tekstu filozoficznego. Studia Filozoficzne, nr 1, 73-83, 1987.

# metodologia filozofii # analiza filozoficzna #
ABSTRAKT. Spośród różnych sposobów podejścia do tekstu filozoficznego żaden nie gwarantuje w pełni obiektywnego odczytania myśli autora. W artykule przedstawiam propozycję takiej analizy tekstu filozoficznego, która z jednej strony nie wychodziłaby poza ramy samego tekstu, z drugiej zaś miałaby dla niego istotną wartość wyjaśniającą. Podstawą do jej uczynienia będzie rozumienie tekstu filozoficznego jako spójnej sieci wzajemnie warunkujących się pojęć.

Marburska teoria bytu: poznanie jako pytanie. Studia Filozoficzne, nr 2, 91-98, 1987.

# szkoła marburska # ontologia # poznanie # pytanie #
ABSTRAKT. W artykule podejmuje się oba aspekty, jakie sugerować może tytuł. Poznanie jako pytanie - to z jednej strony poznawanie jako stawianie pytań, z drugiej widzenie w poznaniu struktury pytania. Pierwotny związek pojęć leżący u podstaw pytania i pierwotny związek przedmiotów leżący u podstaw rzeczywistości, stanowią o samouzasadniającym charakterze poznania, i analogicznie, o antycypującym odpowiedź charakterze pytania. Artykułem tym czynie równocześnie ostatni krok ku rzeczywistości empirycznej w ramach marburskiej teorii bytu.

Cohen i Natorp. [Rec. Holzhey, Helmut. Cohen und Natorp. Bd. I, Ursprung und Einheit; Bd. II, Der Marburger Neukantianismus in Quellen]. Studia Filozoficzne, nr 3, 173-175, 1988. Czarnawska, Mirosława.

# COHEN, Hermann # NATORP, Paul #