Postęp w dziejach a socjalizm. (Uwagi na kanwie historiozofii Maxa Adlera). Studia Filozoficzne, nr 6, 127-138, 1987. Czerwińska, Ewa.

# postęp historyczny # socjalizm # ADLER, Max # historiozofia #
ABSTRAKT. W obrębie dokonanej przez austromarksistów reinterpretacji materializmu historycznego mieści się refleksja M. Adlera, głównego twórcy myśli filozoficznej austromarksizmu, nad historią rozumianą jako dynamiczna całość dziejów. Refleksja ta dotyczy celowości, sensu, sił napędowych, kierunków rozwoju historii. Wiąże się ona z pytaniem o racjonalność procesów historycznych, o udział jednostki w historii, o podmiot dziejotwórczego czynu. Jednym z najbardziej doniosłych, podniesionych przez Adlera zagadnień, była kwestia zakorzenienia ideału moralnego w historii, czyli powiązania myśli Marksa z masowym ruchem społecznym na rzecz socjalizmu. Adlerowska próba zniesienia Cohenowskiej antynomii (między historyczną a etyczną koniecznością socjalizmu) jest w tym materiale głównym przedmiotem zainteresowania. Łączą się z nią integralne uwagi Adlera na temat charakteru prawidłowości rozwoju społecznego, postępu w historii, obecności i roli wartościowania w obszarze jednostkowego i społecznego działania. Artykuł ten jest fragmentem rozważań zawartych w przygotowywanej do druku książce "Nurt mediacji. Austromarksizm wraz z jego recepcją w Polsce" i został napisany w ramach RP.III-22 z aksjologii.