O sceptycyzmie nie sceptycznie. [Rec. Joachimowicz, Leon. Sceptycyzm grecki]. Człowiek i Światopogląd, nr 5, 203-208, 1973.

Od Ksenofanesa do Plotyna. Historyczne kształtowanie się pojęcia bytu. Studia Filozoficzne, nr 12, 79-91, 1976.

# byt # filozofia starożytna #
ABSTRAKT. Ład i harmonia świata kazały pierwszym filozofiom greckim szukać jakiejś jednej zasady, która stanowiłaby wspólne podłoże wszystkiego, co na ów świat się składa. Wcześnie, bo podobno już u orfików, zaczęto sięgać do abstrakcyjnego pojęcia jedna. Koncepcja ta, podjęta i rozwinięta przez Ksenofanesa, przybrała u niego kształt nauki o wiecznym i niezmiennym, sprowadzonym do jedna i tożsamym z bóstwem, świecie, pojmowanym jako całość wszelkiego bycia. Niewątpliwie do teorii tej nawiązywali eleaci, formułując pojęcie bytu, dla określenia wszystkiego, co jest. Odtąd το ον, to będące, byt, owa forma czasownikowa używana w sensie rzeczownika, utrwala się w słownictwie filozoficznym. Pod tym jednym pojęciem kryje się jednak bardzo różna treść i już w okresie starożytności ulega ona zasadniczym przeobrażeniom, co innego bowiem przez byt rozumieć będą eleaci czy Arystoteles, inny zaś zupełnie sens nada temu pojęciu Platon czy wreszcie Plotyn.

Negacja dynamiki rzeczywistości w filozoficznych poglądach eleatów. Studia Filozoficzne, nr 7, 129-135, 1976.

# eleaci # ruch # byt #
ABSTRAKT. Potrzeba znalezienia odpowiedzi na pytanie: jaki jest świat - rzeczywistość otaczająca człowieka, wyłoniła problem, z większym lub mniejszym nasileniem, przewijający się przez całość tradycji filozoficznej greckiej. Problem, który postawili pierwsi filozofowie, poszukujący prazasady świata - arche, a który znalazł swoiste rozwiązanie u ostatniego z największych filozofów świata starożytnego - Plotyna. W myśli greckiej przeplatały się, a czasem splatały ze sobą, dwie sprzeczne koncepcje - dwie różne wizje rzeczywistości, przedstawiające ją bądź jako mnogą w nieskończoność i zmienną, bądź jako jedną niepodzielnie i stałą. Eleaci, jak gdyby na przekór faktom, przecząc zmysłom, ukażą rzeczywistość jako jedną i jedyną niezmienną wszechcałość, formułując, po raz pierwszy w historii filozofii, tak dla niej do dziś fundamentalne, pojęcie bytu.

Byt i istnienie w filozofii Plotyna. Studia Filozoficzne, nr 4, 131-142, 1977.

# PLOTYN # Absolut # emanacjonizm, emanacja # istnienie # byt #
ABSTRAKT. Koncepcja Plotyna to pewna teoria wszechrzeczywistości, stanowiącej ciąg bytu i istnienia zarazem. Owa wszechrzeczywistość wyłania się bowiem nieustannie z pełni bytu Jedni-Absolutu w kolejnych stopniach bytu i istnienia. I poprzez swój byt, każde, nawet najskromniejsze, nawet pozbawione zdolności myślenia czy możliwości życia, istnienie łączy się z Absolutem, tworząc z nim jedność-całość, natomiast w swym konkretnym istnieniu każdy stopień bytu, o tyle, o ile wyłania się z Absolutu, odchodzi od niego, pogrążając się w stawaniu i oddalając tym samym od bytu. Wszechrzeczywistość jest więc całością, w której kolejne hipostazy procesu emanacji stanowią poprzez swój byt jedno, ale w której też poprzez swe istnienie różnią się od siebie i wzajem od siebie oddzielają.

Seneki marzenie o idealnym władcy. Studia Filozoficzne, nr 10, 23-33, 1979.

# SENEKA Młodszy # władza #
TREŚĆ. (A) Władza cesarska i opozycja filozofów. (B) Uzasadnienie jednowładztwa. (C) Tyran a władca. (D) Rzymska rzeczywistość.

Pomiędzy Platonem a Plotynem, czyli o praneoplatonizmie. Studia Filozoficzne, nr 9, 87-98, 1980. Dembińska-Siury, Dobrochna.

# filozofia starożytna # neopitagoreizm # platonizm # FILON z Aleksandrii #
TREŚĆ. (A) Neopitagorejski kult monady. (B) Arystotelizujący platonizm. (C) Filozofia wiary.

Homerowy ideał bohatera. Studia Filozoficzne, nr 4, 129-144, 1986.

# bohater # HOMER # kultura starożytnej Grecji i Rzymu # etyka #
ABSTRAKT. Nie można zrozumieć etyki greckiej bez odwołania się do Homera. Wiele z jej podstawowych pojęć i zasad, uwarunkowań i uprzedzeń początkiem swym sięga Iliady i Odysei. Jak dość powszechnie stwierdzają badacze, poglądy homerowych bohaterów z biegiem czasu znalazły odniesienie do całości społeczeństwa greckiego.

Problem piękna i sztuki w Enneadach Plotyna. Studia Filozoficzne, nr 7-8, 49-63, 1989. Dembińska-Siury, Dobrochna.

# PLOTYN # estetyka # sztuka # piękno #
ABSTRAKT. Przedmiotem artykułu jest przełom, jaki za sprawą Plotyna dokonuje się w estetyce starożytnej. Początek przedstawia trudności, z którymi spotykamy się, gdy próbujemy dzisiaj odtworzyć wyobrażenia estetyczne Greków, posługując się przy tym pojęciami o tak szerokim zakresie, jak "piękno" i "sztuka". Pojęcia te w artykule zawężono następnie do dziedziny estetyki, by pokazać, że piękno, we wczesnym okresie rozwoju myśli greckiej, wyrażało się w symetrii i proporcji przede wszystkim, a sztuka zasadniczo sprowadzała się do naśladownictwa natury. Od tych, przez wiele stuleci utrwalonych, wyobrażeń odchodzi Plotyn. Dla niego problem piękna jest problemem metafizycznym, piękno łączy się bowiem nierozdzielnie z bytem, jest swoistą miarą istnienia. Takie ujęcie wpływa znacząco na przedstawienia estetyczne. Zgodnie z poglądami Plotyna, piękno zmysłowe jest obecnością w materii piękna absolutnego, a artysta staje się szczególnie wrażliwym pośrednikiem, dzięki któremu owa obecność może się dokonać.