Gandhi w perspektywie dziejowej. Znak, nr 12, 398-416, 1948.

Osobowość twórcza artysty. Przegląd Filozoficzny, nr 4, 422-424, 1948.

# osobowość # artysta #

[Rec. Friedländer, Paul. Platon. Band I. Seinswahrheit und Lebenswirklichkeit. Band II. Die platonischen Schriften. Erste Periode]. Ruch Filozoficzny, XVIII (1-3), 21-22, 1958.

[Rec. Schlechta, Karl. Der Fall Nietzsche]. Ruch Filozoficzny, XIX (1-2), 41-43, 1959.

[Rec. Russell, Bertrand. My Philosophical Development]. Ruch Filozoficzny, XIX (3-4), 153-156, 1959/1960.

Ekspresja pozaestetyczna i estetyczna. Estetyka, I, 49-65, 1960.

# estetyka # ekspresja # animizacja #

"Ideał zbawienia na gruncie etyki czystej" w: Charisteria. Rozprawy filozoficzne złożone w darze Władysławowi Tatarkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin.. Czeżowski, Tadeusz (red.), 41-54. Warszawa, PWN, 1960.

# zbawienie # etyka # elioryzm # soteryzm #

[Rec. Friedländer, Paul. Platon. Band III.]. Ruch Filozoficzny, XX (4), 269-270, 1961.

Z Dzienników 1941-1960. Znak, nr 81, 302-365, 1961.

Brutus albo przekleństwo cnoty. Znak, nr 102, 1891-1900, 1962.

# Szekspir # moralność #

[Rec. Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki]. Ruch Filozoficzny, XXI (1), 28-34, 1962.

Przeciwko hedonizmowi. [Autoreferat]. Ruch Filozoficzny, XXII (1), 47-54, 1963.

Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Kraków, Znak, 1963.

Zob. wyd. 2002.

"Domniemany immanentyzm Berkeleya w świetle analizy tekstów" w: Szkice filozoficzne: Romanowi Ingardenowi w darze. Żarnecka, Zofia (red.), 27-48. Kraków, PWN, 1964.

# BERKELEY, George # subiektywizm # immanentyzm # idea #
TREŚĆ. 1. Wyjaśnienia wstępne. 2. Teza subiektywistyczna ramowa. 3. Tradycyjna interpretacja subiektywizmu Berkeleya i jej zachwianie. 4. Immanentyzm okresu wczesnego i jego zanik. 5. Istnienie rzeczy "w umyśle". 6. Pojęcie idei.

Próby kontaktu. Eseje i studia krytyczne. Kraków, Znak, 1966.

## krytyka literacka # literatura # estetyka # ahimsa # GANDHI, Mohandas Karamchand #
TREŚĆ. Wstęp. I. Studia krytyczne. 1. Żeromskiego Sułkowski (1911) 2. Berenta Żywe kamienie (1920). 3. O Borowym, o Kasprowiczu i o niektórych kłopotach z ocenami estetycznymi (1935). 4. Rabindranath Tagore jako poeta liryczny (1920). 5. Tagorego klika dzieł prozą (1922). 6. Rolland, Duhamel, France (1922). 7. Villers de l'Isle-Adam, Maeterlinck, Claudel (1923). 8. Anatol France (1924). 9. Rolland, Malraux, Aragon, Mauriac (1935). 10. Gide, Valéry, Malraux - Boy, Rogowicz, Kołoniecki jako tłumacze (1936). 11. Próby Montaigne'a (1939, pierwodruk). 12. Martin du Gard, Vercors, Ronsard, Rimbaud. Powojenne nawiązanie kontaktów z literaturą francuską (1956). II. Eseje. 1. Troska o myśl (O początkach mojego filozofowania) (1959). 2. O indywidualności w nauce (1917). 3. Legiony i romantyzm (1917). 4. Zły estetyk i jego sława (1935). 5. Wielkość i my (Z powodu dyskusji o Mickiewiczu) (1929). 6. Lukrecjusz i materializm (1927). 7. Brutus czyli przekleństwo cnoty (1962). 8. Ahimsa i pacyfizm. Rzecz o gandyzmie (1934). 9. Gandhi w perspektywie dziejowej (1948). Nota bibliograficzna.

Wartość i człowiek. Rozprawy z humanistyki i filozofii. Toruń, PWN, 1966; wyd. 2 Toruń, Wyd. UMK, 2005.

# etyka # estetyka # filozofia kultury # teoria literatury # perfekcjonizm etyczny # wartość etyczna, moralna # powinność # piękno #
TREŚĆ. (A) Wstęp. I. Pojęcie wartości perfekcyjnej (1935), 9-11. II. O różnicy między pięknem a dobrem (1933), 12-24. III. Piękno moralne (1962), 25-28. IV. Etyczny charakter sztuki (1935), 29-32. V. Estetyka jako dyscyplina wartościująca (1936), 33-42. VI. Zabarwienie uczuciowe jako zjawisko estetyczne (1937), 43-48. VII. Ekspresja pozaestetyczna i estetyczna (1960), 49-63. VIII. Osobowość twórcza artysty (1948), 64-69. IX. W sprawie estetyzmu w literaturze (1935), 70-82. X. Nauka o literaturze czy krytyka literacka? (1925), 83-89 XI. W sprawie podstaw krytyki literackiej (1926), 90-93. XII. Etyka wyrzeczenia. Czym jest i jak bywa uzasadniana (1925), 94-112. XIII. Powinność i rozkaz (1936), 113-118. XIV. Przeciwko hedonizmowi (1963), 119-128. XV. Realizm praktyczny w etyce a naczelne wartości życia ludzkiego (1963), 129-135. XVI. Ideał zbawienia na gruncie etyki czystej (1960), 136-149. XVII. Nauka i barbarzyństwo (1930), 150-159. XVIII. O funkcji komunikatywno-poznawczej wysławiania się obrazowego (1928), 160-178. (B) Aneks do pozycji VIII: Problem osobowości twórczej (1938), 180-184.

Przeżycia związane z przyrodą. Znak, nr 181-182, 984-996, 1969.

Zależność i niezależność etyki od obrazu świata. Znak, nr 284, 163-170, 1978.

# etyka # oceny etyczne # normy etyczne # fakty a wartości # obraz świata #
TREŚĆ. I. Treść ocen i norm; ich materia; ich kierunkowość. II. Zależność ocen ze względu na materię. III. Zależność norm ze względu na materię. IV. Kierunkowość ocen i norm. V. Naiwne przekonania o zależności kierunkowości etyki od obrazu świata. VI. Zależność kierunkowości oceny od przekonań dotyczących przedmiotu ocenianego.

Spór o zależność etyki od religii. Znak, nr 284, 171-182, 1978.

# etyka a religia # autorytet # obraz świata #
TREŚĆ. Wstęp. I. Zależność postępowania faktycznie zgodnego z wymaganiami etyki, obowiązującej w danym społeczeństwie, od sankcji religijnej. II. Zależność treści etyki od autorytetu boskiego. III. Inne zależności związane z autorytetem boskim. IV. Czy uzależnienie etyki od religii (autorytetu boskiego) jest niezbędne? V. Zależność etyki od obrazu świata obowiązującego w danej religii.

Pro domo philosophorum. [Pierwodruk: 1929]. Studia Filozoficzne, nr 12, 7-11, 1986.

# nauczanie filozofii #

Motywacja etyczna (wartość w religii i kulturze). Studia Filozoficzne, nr 12, 13-18, 1986.

# motywacja # wartość etyczna #

Wartość ostateczna i wartość pochodna. ("Tekst żemłosławski", rozdział V). Studia Filozoficzne, nr 12, 19-21, 1986.

# wartość etyczna #

Wartość ujemna. Studia Filozoficzne, nr 12, 23-28, 1986.

# metodologia etyki # wartość #
TREŚĆ. 1. Czego wymagamy od definicji wartości ujemnej (i definicji cechy wartościotwórczej, która jest dana z nią razem)? 2. Teorie stosunku cechy ujemnie wartościotwórczej do cechy dodatnio wartościotwórczej. 3. Proponowana definicja wartości spełnia te wymagania. 4. Przy niezdefiniowanym pojęciu wartości (dodatniej) nie można spełnić wymagań powyższych.

O tzw. maksymalizacji dobra jako zasadzie obowiązku. Studia Filozoficzne, nr 12, 29-38, 1986.

# MOORE, George Edward # obowiązek # etyka #
TREŚĆ. I. Wstęp. 1. Zasada maksymalizacji u Moore’a. 2. Podstawa Moore’owskiej zasady maksymalizacji. 3. Prakseologiczna zasada maksymalizacji w sformułowaniu poprawnym. II. (Czy i w jakim stopniu obowiązek jest poznawalny?). 1. Niepoznawalność obowiązku u Moore’a i jej odpowiednik przy ujęciu obiektywnym. 2. Racje za niepoznawalnością u Moore’a i w moim ujęciu. 3. Konsekwencje niepoznawalności: konflikt z etyką obiegową i bezsilność etyki racjonalnej w wyznaczeniu dyrektywy postępowania. 4. Analiza kontrolna tezy o niepoznawalności i wynikającego z niej wniosku destrukcyjnego. Część pierwsza. 5. Analiza kontrolna itd. Część druga: niepoznawalność przyszłości. 6. Jak się wobec tego wniosku zachować?

Rzeczywista podstawa etyki. Studia Filozoficzne, nr 12, 39-47, 1986.

# metodologia etyki # dobro #

Uwagi do "Bhagawadgity". Studia Filozoficzne, nr 12, 49-54, 1986.

# hinduizm # etyka # obowiązek #
TREŚĆ. I. Streszczenie. II. Komentarz (część etyczna). 1. Obowiązek działania. 2. Zrzeczenie się owoców. III. Uzupełnienie do komentarza.

Rękopisy etyczne (I). Schrade, Ulryk i Wolniewicz, Bogusław (przygot. i wstęp), 249. Etyka, nr 24, 249-264, 1988.

# aksjologia # utylitaryzm # potrzeba # pożądanie #
TREŚĆ. (A) Wartość w znaczeniu utylitarnym. (B) Do kwestii potrzeby i pożądania.

Konfrontacja mojej estetyki z estetyką Crocego. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, t. 34, 357-360, 1989. Elzenberg, Henryk.

# CROCE, Benedetto # estetyka # piękno # sztuka #
TREŚĆ. 1. Piękno i sztuka (1 marca 1944). 2. Sztuka jako poznanie czy jako twórczość? 3. Piękno jako wartość. 4. Autonomia sztuki, ale bez piękna (7 marca 1944).

Wartość i powinność. Tekst żemłosławski. Etyka, nr 25, 19-45, 1990.

# wartość # powinność #

Ewentualny odczyt o kulturze. Etyka, nr 25, 47-49, 1990.

# kultura # religia #

Cztery listy do Mieczysława Wallisa. Etyka, nr 25, 52-59, 1990.

Naród i wojna. Etyka, nr 25, 67-86, 1990.

# naród # wojna #

Podwójna motywacja czynów (postępowania) jako potrzeba moralna. Etyka, nr 25, 103-106, 1990.

# motywacja # moralność #

Dobro. Rozmyślania w Wilnie. Etyka, nr 25, 107-111, 1990. Elzenberg, Henryk.

# dobro #

Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Kraków, Znak, 1963; wyd. 2 (zm. i uzup.) 1994; wyd. popr. i uzup. Toruń, Wyd. UMK, 2002.

# aforyzmy o mądrości życia # etyka # filozofia # religia # sztuka # sens życia #