INDEKS AUTORSKI

Andrzej Grzegorczyk (1922-2014)


polski indeks filozoficzny

indeks tematyczny
indeks autorski
indeks recenzji
przekłady

z: Kasiński, Ludwik. Bibliografia filozofii w Polsce 1945-1946. Przegląd Filozoficzny, nr 1-4, 159-169, 1947.

Próba ugruntowania semantyki języka opisowego. Przegląd Filozoficzny, nr 4, 348-371, 1948.

# semantyka # pragmatyka języka # nazwa #

Konferencja logików. Myśl Filozoficzna, nr 1, 340-349, 1953.

Logika popularna. Przystępny zarys logiki zdań. Warszawa, PWN, 1955; wyd. 2 1960; wyd. 3 1961; wyd. 4 2010.

# logika - podręczniki # logika zdań #
TREŚĆ. 1. Czym zajmuje się logika. 2. O poprawnym wyrażaniu myśli w zdaniach. 3. Reguła odrywania. 4. Prawa logiki zdań. 5. Charakterystyka spójników logicznych. 6. Tabelkowe sprawdzanie formuł logiki zdań. 7. Zastosowanie logiki zdań.

Uwagi o rozumieniu praw logiki. Myśl Filozoficzna, nr 1, 206-221, 1955.

# prawa logiki # filozofia logiki #

Uwagi o nauczaniu logiki. Myśl Filozoficzna, nr 4, 174-177, 1955.

# nauczanie logiki #

"Elementy logiki formalnej" Henryka Greniewskiego. [Rec.]. Myśl Filozoficzna, nr 1, 176-183, 1956.

Uwagi z historii logiki. Myśl Filozoficzna, nr 1, 164-176, 1957.

# historia logiki # rachunek kwantyfikatorów # matematyka #
TREŚĆ. 1. Ogólnie o rozwoju logiki. 2. Logika starożytności i średniowiecza. 3. Matematyka nowoczesna główną przyczyną powstania nowożytnych rachunków logicznych. 4. Ukształtowanie się klasycznego rachunku kwantyfikatorów. 5. Powstanie teorii mnogości. 6. Badania matematyczne 1900-1930 jako wynik tendencji formalizacyjnych w matematyce. 7. Problematyka badań matematycznych po 1930 8. Konstruktywizm nowoczesny i nowoczesne logiki nieklasyczne jako reakcja przeciwko rozszerzeni pojęć logicznych dokonanemu przez klasyczna logikę i teorię mnogości.

Między dyskursywnym a kontemplacyjnym myśleniem. Znak, nr 43, 1957.

# filozofia a nauka # religia a nauka #
TREŚĆ. * Doświadczenie, teoria, rozumienie. * Hipotezy filozoficzne i naukowe. * Świat pełen myśli.

Jeszcze o podstawach etyki naturalnej. Studia Filozoficzne, nr 6, 40-55, 1958.

# etyka naturalna # KOTARBIŃSKI, Tadeusz # ideał #
TREŚĆ. 1. Etyka naturalna a etyka niezależna. 2. Etyka i nauka o moralności. 3. Zadanie etyki. 4. Metoda uzasadniania. 5. W poszukiwaniu rzeczy bezwzględnie cennych. 6. Ideał życia doskonałego. 7. Zasada społecznego dążenia do ideału doskonałości.

"O pewnych formalnych konsekwencjach reizmu" w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterdziestolecia pracy nauczycielskiej w Uniwersytecie Warszawskim profesora Tadeusza Kotarbińskiego. Kotarbińska, Janina i in. (red.), 7-14. Warszawa, PWN, 1959.

# reizm # rzecz # istnienie # ontologia #
TREŚĆ. 1. Skumulowanie problemu istnienia. 2. Empiryczność terminu "rzecz". 3. Geometria bezpunktowa.

Analiza filozoficzna, kontemplacja, wartościowanie. Studia Filozoficzne, nr 5, 161-172, 1959.

# analiza filozoficzna # kontemplacja # wartościowanie # intuicja #
TREŚĆ.1. Analiza filozoficzna - poszukiwanie istoty. 2. Analiza dobra jako tego, co naprawdę godne pożądania. 3. Kontemplacja piękna. 4. Teorie filozoficzne.

Międzynarodowe sympozjum metod infinitystycznych. Ruch Filozoficzny, XIX (3-4), 144-146, 1959/1960.

O nienajlepszym rodzaju apologetyki. [Polemika z: Dorda, T. J. Pewność czy ryzyko?]. Znak, nr 76, 1343-1344, 1960.

"Przerosty cywilizacyjne a wartości twórcze" w: Charisteria. Rozprawy filozoficzne złożone w darze Władysławowi Tatarkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Czeżowski, Tadeusz (red.), 97-107. Warszawa, PWN, 1960.

# postęp cywilizacyjny # natura a kultura # krytyka kultury # powołanie człowieka #

Metafizyka rzeczy żywych. Znak, nr 80, 154-162, 1961.

# metafizyka # organizm # technika # twórczość #
TREŚĆ. 1. Organizmy słabiej i mocniej powiązane. 2. Organizmy naturalne i sztuczne. 3. Możliwości rozwoju techniki i pojęcie technicznej realizowalności. 4. Organizacja i twórczość różnych form życia. 5. Życie i twórczość specyficznie ludzkie.

Zarys logiki matematycznej. Warszawa, PWN, 1961; wyd. 2 zm. i uzup. 1969.

Zob. wyd. 1973.

Schematy i człowiek. Szkice filozoficzne. Kraków, Znak, 1963.

# antropologia filozoficzna # aksjologia # dobro moralne # autentyczność # sens życia # rozwój duchowy # etyka niezależna # dekalog #
TREŚĆ. (A) Od wydawcy. (B) Przedmowa autora. I. Szukanie prawdy. (a) Jak filozofować? (b) Doświadczenie, teoria, rozumienie. (c) Analiza filozoficzna, kontemplacja, wartościowanie. (d) Tajemnica wyrazu. (e) W lamusach filozoficznej myśli. II. Metafizyka ukrytego sensu. (a) Metafizyka rzeczy żywych. (b) Filozofia zmienności (historiozofia). (c) W poszukiwaniu ukrytego sensu. III. Dobro. (a) Etyka niezależna - etyka sumienia. (b) Dekalog po świecku przeczytany. (c) Bhagawad Gita. (d) O podstawach etyki naturalnej. (e) Podstawy tolerancji i szacunku. (f) Rozważania o doskonałości moralnej.

Zastosowania logicznej metody wyodrębniania formalnej dziedziny rozważań w naukach, technice i gospodarce. Studia Filozoficzne, nr 3-4, 63-75, 1963.

# układ relacyjny # pseudomodel #

"Sprawdzalność empiryczna a matematyczna" w: Rozprawy logiczne. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Kazimierza Ajdukiewicza. 73-76. Warszawa, PWN, 1964.

# filozofia matematyki # sprawdzalność #

Konsekwencje teoriopoznawcze dwóch twierdzeń metamatematyki. Studia Filozoficzne, nr 3, 115-118, 1965.

# metamatematyka # epistemologia #
TREŚĆ. 1. Twierdzenie Gödela. 2. Istnienie relacji niedefiniowalnych.

Metafizyka M. A. Krąpca. [Rec. Krąpiec, M. A. Metafizyka]. Studia Filozoficzne, nr 4, 208-212, 1967.

Zarys logiki matematycznej. Warszawa, PWN, 1961; wyd. 2 zm. i uzup. 1969; wyd. 3 popr. 1973; wyd. 6 1984.

# logika - podręczniki # historia logiki #
TREŚĆ. * Przedmowa. * Wprowadzenie w problematykę podstaw matematyki. 1. Klasyczny rachunek logiczny. 2. Modele teorii aksjomatycznych. 3. Logiczna klasyfikacja pojęć. * Dodatek. Zarys historyczny.

Dialektyka szacunku i przemocy. Studia Filozoficzne, nr 5, 52-55, 1972.

# szacunek # przemoc #

Mediocentryzm należy do przeszłości. Studia Filozoficzne, nr 7-8, 155-156, 1972.

# mediocentryzm #

Przeżycie transcendencji a mity kultury. Znak, nr 236, 224-235, 1974.

# transcendencja # mit #

Problemy moralności międzyludzkiej dotyczące ludzi w Polsce. Studia Filozoficzne, nr 3, 105-116, 1975.

# moralność # stosunki międzyludzkie # Polska #
TREŚĆ. I. Wstęp metodologiczny. 1. Charakter rozważań. 2. Obecność moralności w życiu społecznym. 3. Zagadnienia klasyfikacyjne. II. Przegląd problemów z różnych dziedzin życia. 1. Moralne problemy rodziny i wychowania. 2. Moralne problemy pracy. 3. Moralne problemy życia narodu. 4. Moralne problemy życia międzyosobowego. 5. Moralne problemy cywilizacji i środowiska. III. Uwagi końcowe. 1. Uniwersalny charakter problematyki. 2. Tradycja narodowa. 3. Potrzeba bezinteresowności.

Antropologiczna wizja kondycji ludzkiej. Roczniki Filozoficzne, 31(3), 59-81, 1983.

# antropologia # kondycja ludzka # człowiek # kultura #
TREŚĆ. Wstęp. 1. Uwarunkowania przedludzkie (zwierzęca struktura człowieka). 2. Specyficzna sytuacja człowieka. (a) Szerokość albo rozmytość niszy ekologicznej. (b) Kruchość, okaleczalność (Vulnérabilité) lub trudność bytu. (c) Posiadanie uzdolnień poznawczych i koordynacyjnych typowo ludzkich. (d) Ludzkie wartościowanie i ludzkie życie emocjonalne. 3. Historia wczesnoludzka. 4. Późna historia ludzka. (a) Kryzysy względnego przeludnienia. (b) Wojny i emigracje. (c) Rozprzestrzenianie się ludzi po olbrzymich połaciach globu i zaadoptowanie się do różnych warunków klimatycznych. (d) Postęp wiedzy, techniki i sztuki. (e) Specyficzny nurt kultury - obyczaje, instytucje, moralność i religia. (f) Struktury społeczne. * Zakończenie.

Działania pokojowe a postawy etyczne. Studia Philosophiae Christianae, nr 1, 141-159, 1989. Grzegorczyk, Andrzej.

# pokój # wojna # etyka #
TREŚĆ. 1. Zło wojny - dobro pokoju, analiza aksjologiczna. a) Zło wojny - istota, powstanie, rozwój. b) Dobro pokoju. 2. Dwie etyczne podstawy działań pokojowych. a) Ujęcie utylitarystyczne i solidarystyczne. b) Etyka absolutystyczna. 3. Kontrowersja oraz próby uzgodnienia stanowiska utylitarystycznego i absolutystycznego.

Pojęcie godności jako element poznawczej regulacji ludzkiego zachowania. Studia Filozoficzne, nr 8-9, 57-76, 1983.

# godność # zachowanie # etyka # osoba #
ABSTRAKT. Wzrost przekonania o ważności (godności) jednostki (osoby) ludzkiej spowodował powszechną walkę o prawa człowieka. Równocześnie jednak mechanizm psychologiczny przeżycia godności nie jest zbadany do końca. W pracy tej zakłada się, że przeżycie to funkcjonuje jako stereotyp, który można scharakteryzować mówiąc, że godność jest stanem, który: 1) bywa uzyskiwany przez pewne wydarzenia, 2) można go utracić, 3) można czasem odzyskać, 4) bywa związany z przynależnością do zbioru, 5) pociąga zobowiązania, 6) pociąga roszczenia. W pracy analizowane są skutki operowania tym stereotypem zarówno dla etyki, jak i dla rozwoju życia społecznego, zarówno dodatnie, jak i ujemne.

Reizm konsekwentny. Studia Filozoficzne, nr 5, 23-29, 1984.

# reizm # ontologia # semantyka # ABSTRAKT. W artykule zostają poruszone trzy elementy konsekwentnego reizmu: I. Umiejętność wypowiadania się w ramach reizmu semiotycznego, II. Formalna ontologia reizmu i III. Semantyka reistyczna. Pierwszy element stanowi pewien kunszt stylu, który jest cenny nie na co dzień, ale w chwilach krytycznych, gdy chcemy się przekonać, że wszystko co chcemy powiedzieć można wyrazić jako wiedzę o rzeczach. W zakresie formalnej ontologii Kotarbiński preferował system zwany Ontologią, a zbudowany przez Stanisława Leśniewskiego. Można jednak uważać, że lepszym kandydatem na sformalizowaną ontologię reizmu jest po prostu węższy rachunek funkcyjny. W zakresie semantyki bardziej konsekwentne wydaje się zaczęcie od określenia "wyrażania" jako funkcji osoby, tworzące wypowiedź. Unika się wtedy różnych niedogodności, w które wpada określenie Kotarbińskiego zawarte w jego "Elementach teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk".

Wolność jednostki ludzkiej. Studia Filozoficzne, nr 9, 87-101, 1986.

# wolność # filozofia człowieka # moralność #
TREŚĆ. 1. Wstęp. 2. Pierwsze analizy. 3. Wolność jako fakt ontologiczny. 4. Psychologiczny fakt wolności. 5. Socjologiczne pojęcie wolności zewnętrznej. 6. Postulaty i oceny. 7. Przyczyny istnienia ograniczeń. 8. Dążenia wolnościowe. 9. Retoryka wolności. 10. Wolność a wartość moralna ludzkich decyzji.

Wierność i świadectwo. Studia Filozoficzne, nr 5, 33-39, 1987. Grzegorczyk, Andrzej.

# wierność # odwaga # etyka #
TREŚĆ. 1. Wierność wartościom a porównywanie dóbr. 2. Wierność i odwaga w sytuacji deklaratywnej.

 


Krajewski, Stanisław. Andrzej Grzegorczyk (1922-2014). Studia Semiotyczne XXVIII-XXIX,  63-88, 2015.