Walka z konwencją w estetyce polskiego naturalizmu. Cytat kulturowy jako czynnik konwencjonalizacji sztuki. Studia Filozoficzne, nr 8, 69-77, 1974. Kabata, Michał.

# naturalizm w sztuce # sztuka # konwencja # natura a kultura #
TREŚĆ. Estetyka naturalizmu określiła precyzyjnie źródło artystycznej inspiracji. Owym źródłem była natura we wszystkich formach i przejawach. Taka postawa doprowadziła w rezultacie do wytworzenia antynomii natury i kultury, którą wyrażano w pozycji oryginalność-konwencja. Walka z konwencją jako atrybutem kultury staje się centralnym problemem sztuki i krytyki artystycznej. Sztuka dąży do konsekwentnego przełamywania rutyny i wszelkiego aprioryzmu. Krytyka usiłuje stworzyć aparaturę pojęciową, przy pomocy której mogłaby ocenić należycie działalność artysty. Wprowadzona w tok rozważań kategoria interpretacyjna cytatu kulturowego ma wyjaśnić proces rodzenia się konwencji i artystyczne sposoby jej przezwyciężania oraz ma ukazywać nowe zasady sytuowania się człowieka w kulturze. Jedną z tych zasad będzie działalność krytyki wyposażonej w zespół ścisłych kategorii. Celem artykułu jest ukazanie owej walki o oryginalność, zarówno w planie artystycznym, jak i w planie krytycznym.