Teorie i układy deterministyczne. Studia Filozoficzne, nr 8, 45-52, 1974.

# determinizm #

O pojęciu istotności. (Uwagi na marginesie wstępu do "Zasad marksistowskiej filozofii nauki" Leszka Nowaka). Studia Filozoficzne, nr 5, 125-134, 1975.

# istotność # filozofia nauki #
TREŚĆ. 1. Wprowadzenie. 2. Pojęcie wielkości w ujęciu L. Nowaka. 3. Pojęcie istotności. 4. Kryterium istotności. 5. Hierarchizacja przestrzeni wielkości istotnych. 6. Podsumowanie.

Charakterystyki wielkości addytywnych. Studia Filozoficzne, nr 7, 93-103, 1980.

# addytywność (wielkość addytywna) # filozofia nauki #
ABSTRAKT. W artykule dokonano analizy charakteryzowania addytywnej wielkości empirycznej na dwóch różnych płaszczyznach: empirycznej i teoretycznej. Oba te sposoby określania wielkości są obecne w nauce. Pokazana, że uzyskiwane w ten sposób charakterystyki są różne i nie można ich - jak to się często w teorii pomiaru robi - utożsamiać. W praktyce naukowej żąda się jedynie pewnej zgodności tych dwóch charakterystyk.

Tropami kontrolera. [Polemika z: Mejbaum, Wacław. Współczesna teoria poznania]. Studia Filozoficzne, nr 11, 131-140, 1981.

# epistemologia # kontrola # proces badawczy / poznawczy #
TREŚĆ. 1. Zarysowanie problemu. 2. Kim jest kontroler? 3. Ludzki obraz świata.

z: Mejbaum, Wacław. Uzasadnianie jako dialog. Studia Filozoficzne, nr 7, 29-36, 1984. Kałuszyńska, Elżbieta.

# uzasadnianie # dialog # metodologia matematyki #

Niezdaniowe pojęcie teorii. [Rec. Nowaczyk, Adam. Logiczne podstawy nauk ścisłych]. Studia Filozoficzne, nr 2, 174-178, 1988.

Sądy i wartości logiczne. Studia Filozoficzne, nr 4, 133-138, 1989.

# wartość logiczna # sąd #
TREŚĆ. W artykule proponuje się nowy sposób ujęcia problematyki sądu logicznego i wartości logicznej. Zarówno sąd logiczny, jak i wartość logiczna, traktowane są jako pierwotne pojęcia logiki. Pod pewnymi warunkami wypowiedzi czy zdania mogą być utożsamiane z sądami, zaś prawda i fałsz z wartościami logicznymi.

Postulat uniwersalności nauki. Studia Filozoficzne, nr 5, 131-144, 1989.

# filozofia nauki # teoria naukowa # uniwersalność nauki #
TREŚĆ. W pracy rozważana jest możliwość precyzyjnego sformułowania postulatu uniwersalności nauki żądającego, by jej twierdzenia były prawdziwe "zawsze i wszędzie". Podjęcie tego zagadnienia wymaga uprzedniego rozważenia stosunku teorii empirycznej do rzeczywistości. Krytycznie zanalizowano pięć różnych koncepcji tego stosunku(bazujących na aparaturze pojęciowej teorii modeli) oraz możliwość sformułowania w ramach każdej z nich postulatu uniwersalności. Zaproponowano również dynamiczne ujęcie relacji teoria - rzeczywistość, przy którym warunek uniwersalności daje się wyrazić szczególnie prosto. Na koniec - bardzo szkicowo - podjęto problem istnienia teorii uniwersalnych.

Formalna struktura teorii empirycznych. Studia Filozoficzne, nr 12, 47-58, 1989. Kałuszyńska, Elżbieta.

# teoria empiryczna # metodologia nauki # genetyka #
ABSTRAKT. Autorka podejmuje problem roli formalnej struktury w teoriach empirycznych. Szczegółowo analizowana jest tu struktura mendlowskiej genetyki. Dyskutuje się z pewnymi tezami strukturalizmu. Mimo że teorii empirycznej nie można utożsamiać z jej strukturą formalną, to badanie tej struktury jest nie tylko uzasadnione, lecz i wskazane.