z: Dawac, Witali J. Koncepcja komplementarności i jej heurystyczna rola we współczesnej fizyce. Studia Filozoficzne, nr 2, 91-99, 1976. Dawac, Witali J. i Kolasińska-Zapart, Alicja.

# metodologia nauki # komplementarność # fizyka # heurystyka #
ABSTRAKT. W artykule tym rozpatruje się różnicę między pojęciami "zasada komplementarności" i "koncepcja komplementarności". Koncepcja komplementarności jest podstawową ideą ogólnometodologiczną, stosowaną przy konstruowaniu i interpretacji teorii nieklasycznych, mówiącą o tym, że wszelkie dane doświadczalne powinny być opisywane przy pomocy pojęć fizyki klasycznej. Zasada komplementarności jest konkretyzacją tej idei, zastosowaną do mechaniki kwantowej, i opisuje związek mechaniki kwantowej, jako podstawowej teorii fizycznej, z doświadczeniem. Czy koncepcja komplementarności jest charakterystyczna tylko dla fizyki kwantowej, czy też może być zastosowana i w innych dziedzinach fizyki? Jakie charakterystyczne, teoretyczno-poznawcze właściwości fizyki współczesnej ona wyraża? Aby odpowiedzieć na te pytania, należy poświęcić uwagę problemowi aktywności podmiotu poznania w fizyce współczesnej. Najważniejszym zagadnieniem jest tu wprowadzenie nowego pojęcia: "warunków poznania". W artykule tym uzasadnia się również, dlaczego koncepcja komplementarności powinna wejść w skład metod opisu ogólnej teorii względności. Wszystkie te rozważania pokazują, że koncepcja komplementarności nie utraciła swej aktualności w fizyce współczesnej, a nawet więcej, że powinna odegrać istotną rolę heurystyczną przy rozwiązywaniu jej podstawowych problemów.