Metodologiczne problemy i teoretyczno-filozoficzne założenia raportów Kinsey'a. Studia Filozoficzne, nr 5, 149-161, 1969. Kopel, Jerzy.

# seksualność / życie seksualne człowieka # metodologia nauk społecznych #
TREŚĆ. (A) Wstęp. (B) Eros i statystyka. (C) Biologizm. (D) Moralne aspekty raportów Kinseya. (E) Uwagi końcowe.

Dialektyka i struktura świadomości społecznej. Mannheim. Studia Filozoficzne, nr 8, 75-93, 1976.

# dialektyka # świadomość społeczna # MANNHEIM, Karl # styl myślenia #
ABSTRAKT. Artykuł zdaje sprawę z dokonanej przez K. Mannheima próby uchwycenia świadomości społecznej jako "obiektywnej struktury myślowej", niesprowadzalnej do indywidualnych świadomości jednostkowych, tudzież próby scharakteryzowania sposobu istnienia tak rozumianej świadomości - jej dynamiki, relacji między świadomością jednostkową a społeczną itp. Niezależnie od znaczenia badań nad świadomością społeczną jako taką, kwestia poruszana w artykule dotyczy istotnego, a zwykle niedostrzeganego aspektu mannheimowskiej socjologii wiedzy. W oparciu o teorie materializmu historycznego rozważana jest ponadto uwaga teoretyczna samego problemu postawionego przez Mannheima i zmierza się do analizy zalet i ograniczeń rozwiązań proponowanych przez Mannheima. Dokonana została także próba marksistowskiego ujęcia dialektyki świadomości jednostkowej i społecznej.

Karol Marks: dialektyka i struktura świadomości społecznej. Studia Filozoficzne, nr 9, 31-53, 1976. Kopel, Jerzy.

# MARX, Karl # świadomość społeczna #
ABSTRAKT. Jest to propozycja analizy świadomości społecznej - kluczowego pojęcia materializmu historycznego - nie tyle od strony składających się na nią treści (filozofii, religii, sztuki, literatury, moralności etc.), ile w jej aspektach formalnych jako spójnej, w określony sposób uporządkowanej całości. Dokonuje się zarazem próby opisu sposobu istnienia świadomości społecznej jako rzeczywistości nieredukowalnej do jednostkowych procesów świadomościowych, jako "abstrakcji istniejącej) (Marks), wytwarzanej nieprzerwanie w procesach oddziaływań międzyjednostkowych w społeczeństwie. W określony sposób uporządkowana struktura świadomości społecznej jest tu ujmowana jako funkcja pewnej koordynacji działań jednostek i grup w społeczeństwie. W tym aspekcie rozważana jest kwestia struktury świadomości jednostkowej - jej strukturalne podporządkowanie świadomości społecznej ("niekompletność") oraz psychologiczny problem dysonansu poznawczego jako psychologicznego odpowiednika zjawiska spójności świadomości społecznej. W kontekście tak zarysowanej problematyki autor próbuje zrekonstruować klasyczne Marksistowskie ujęcie formalnych właściwości świadomości społecznej w jej zasadniczych odmianach: rewolucyjnej i apologetycznej.

Dialektyka bytu i fetysze świadomości. Studia Filozoficzne, nr 1, 15-28, 1977.

# fetyszyzm # świadomość społeczna / klasowa # marksizm #
ABSTRAKT. Marksowskie badania nad fetyszyzmem są w niniejszej pracy potraktowane jako materiał zawierający istotne elementy teorii świadomości społecznej. Ważne jest przy tym spostrzeżenie, że badania te dotyczą najbardziej fundamentalnych cech struktury i dynamiki zjawisk świadomościowych. Tak pojmowane badania stanowią podstawę do twierdzenia, że dla marksowskiej koncepcji warunkowania świadomości społecznej (także świadomości fałszywej) charakterystyczne jest ujęcie determinacji świadomości przez społeczny byt nie jako projekcji interesu klasowego, lecz jako pewnej osobliwej formy odzwierciedlenia bytu społecznego. W takim kontekście dokonywana jest próba określenia sensu marksowskiego pojęcia "pozoru".