Sens terminu "wyrażanie" w pracach teoretyków i historyków sztuki. Studia Filozoficzne, nr 2, 179-188, 1972. Kostyrko, Teresa.

# wyrażanie # sztuka # metodologia humanistyki #
ABSTRAKT. 1. W literaturze z dziedziny teorii i historii sztuki używa się bardzo często terminu "wyraża". Przedmiotem artykułu jest ustalenie, w jakim sensie operują nim historycy sztuki. 2. W literaturze humanistycznej zdania "x wyraża y" używa się zamiennie ze zdaniem "x jest śladem, oznaką dążenia do zakomunikowania y", lub - ze zdaniem "x jest oznaką (naturalną) y". 3. Stwierdzenie, że x jest oznaką y zakłada, że między y i x istnieje związek polegający na tym, że y jest przyczyną lub składnikiem niezbędnym przyczyny zajścia x. Pojęcie wyrażania okazuje się w ten sposób uwikłane w proces wyjaśniania badanych przez humanistę zjawisk. 4. Analiza wypowiedzi wskazuje, że chodzi tu o różne typy wyjaśniania (w praktyce - zawsze niekompletnego), w tym - interpretacja humanistyczna i wyjaśnianie naturalne. Rekonstrukcja akceptowanych milcząco założeń wskazuje, iż czynnikami wyjaśniającymi są bądź zmierzenia artystyczne, bądź świadomość artystyczna dotycząca sposobów realizacji zamierzeń. W przypadku wyjaśniania naturalnego zakładane są pseudoprawa psychologiczne (wydaje się, iż korzystanie z autentycznych praw psychologicznych jest w historii sztuki bardzo rzadkie), bądź prawa społeczno-kulturowe.

Twórczość a interpretacja. Studia Filozoficzne, nr 11, 109-116, 1977. Kostyrko, Teresa.

# twórczość # interpretacja # metodologia humanistyki #