INDEKS AUTORSKI

Mieczysław Albert Krąpiec OP (1921-2008)


polski indeks filozoficzny

indeks tematyczny
indeks autorski
indeks recenzji
przekłady

Raz jeszcze o kinetycznym dowodzie istnienia Boga. Znak, nr 25, 281-291, 1950.

# dowód na istnienie Boga # ruch #

Egzystencjalizm tomistyczny. Znak, nr 28, 108-125, 1951.

# tomizm # egzystencjalizm #
TREŚĆ. * O poprawne pojęcie bytu. * Metoda poznania bytu. * Konsekwencje.

Zagadnienie praczłowieka. [Rec. Koppers, Wilhelm. Der Unmensch und seine Weltbildung]. Znak, nr 29, 247-266, 1951.

# człowiek pierwotny #

Zdrowy rozsądek a filozofia. Znak, nr 33, 185-201, 1952.

# zdrowy rozsądek # filozofia #
TREŚĆ. * Pojęcie zdrowego rozsądku. * Trojaki porządek zasad zdrowego rozsądku. * Zdrowy rozsądek początkiem nauk szczegółowych. * Dane zdrowego rozsądku a filozofia. * Najogólniejsza metoda filozoficzna. 

O rehabilitację analogii bytowej. Roczniki Filozoficzne, 5(4), 103-119, 1955/1957.

# analogia # pluralizm # ontologia #

Zdrowy rozsądek a krytyka poznania. Znak, 39, 291-305, 1957.

# zdrowy rozsądek # wątpienie # poznanie #
TREŚĆ. * Punkt wyjścia w krytyce poznania. * Sprawa ogólnego wątpienia. * Pierwsze etapy poznania. Pojęcia. Sądy. * Byt zasadniczą treścią pojęć i sądów.

Le Saulhoir. Znak, nr 42, 669-676, 1957.

Zagadnienie jednostkowienia bytów materialnych. Roczniki Filozoficzne, 6(1), 97-148, 1958.

# jednostkowienie # byt # ontologia # materia #
TREŚĆ. 1. Zarysowanie problemu. (a) Arystoteles. (b) Św. Tomasz z Akwinu. (c) Tomiści. 2. Rozwiązanie zagadnienia.

Neotomizm. Znak, nr 48, 623-633, 1958.

TREŚĆ. * Ogólny obraz filozofii. * Rola pojęcia bytu. * Działy filozofii. * Cele filozofii.

Ogólna sytuacja w filozofii i sens jej uprawiania. Znak, nr 48, 704-714, 1958.

Teoria analogii bytu. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 1959.

Zob. wyd. popr. 1993.

Poznawalność Boga w naukach szczegółowych i w filozofii. Znak, nr 59, 564-577, 1959.

# Bóg # dowód na istnienie Boga # etnologia # entropia #

Poznawalność Boga i duszy: trudności - podstawy rozwiązań. Znak, nr 60, 747-756, 1959.

# Bóg # dusza # poznanie #

Trascendentalia i uniwersalia. (Próba ustalenia ich znaczeń). Roczniki Filozoficzne, 7 (1), 5-39, 1959.

# uniwersalia # transcendentalia # byt # tomizm #
TREŚĆ. 1. Struktura pojęć. 2. Treść pojęć. 3. Zakres pojęć.

Dwie podstawy tłumaczenia problemu zła. Roczniki Filozoficzne, 8 (1), 55-70, 1960.

# zło # byt # intuicjonizm #
TREŚĆ. 1. Obecność zła w świecie. 2. Zło bytowością - zło brakiem bytu. 3. Dwie koncepcje bytu - ostateczną podstawą dwóch teorii zła.

Aspekty filozoficzne teorii ewolucji. Znak, nr 72, 776-801, 1960.

# filozofia przyrody # teoria ewolucji # biogeneza # Stwórca #

Podstawy klasyfikacji poznania i nauk. Próba interpretacji myśli Tomasza z Akwinu w komentarzu: "In Boethium De Trinitate". Roczniki Filozoficzne, 9(1), 5-30, 1961.

# filozofia nauki # TOMASZ z Akwinu, św. # poznanie #
TREŚĆ. 1. Zasadnicze różnokierunkowości ludzkiego poznania. 2. Trójczłonowy model nauk teoretycznych. 3. Trzy najogólniejsze metody naukowego poznania.

z: Kamiński, Stanisław. Specyficzność poznania metafizycznego. Znak, nr 83, 602-637, 1961.

# metafizyka # poznanie # realizm # obiektywizm #

Dlaczego zło? Rozważania filozoficzne. Kraków, Znak, 1962.

Zob. wyd. poszerzone 1995.

z: Kamiński, Stanisław. Z teorii i metodologii metafizyki. Lublin, Wyd. Tow. Nauk. KUL, 1962.

# metodologia filozofii # metafizyka # filozofia a nauka # byt # pojęcie # sąd # indukcja # dowodzenie #
TREŚĆ (wyd. 1994). Wstęp.
Mieczysław A. Krąpiec. I. Filozofia jako typ poznania naukowego. 1. Ogólna koncepcja nauki. 2. Uwagi o języku. II. Analiza pojęć jako pierwotnych elementów myślenia. 1. Struktura pojęć. 2. Zagadnienie konstrukcji pojęć. 3. Treść pojęć. 4. Zakres pojęć. III. Analiza sądów (zdań). 1. Myślenie-Mowa-Zdanie-Sąd w języku potocznym. 2. Analiza zdania-sądu: składniki. 3. Afirmacja istnienia w sądzie: sądy orzecznikowe i egzystencjalne. 4. Czasownik i afirmacja istnienia. 5. Zdania (prawa) w naukach fizykalnych. 6. Prawa fizykalne a pewność i prawdziwość. 7. Sądy a prawa. IV. Analiza rozumowania: indukcja i jej aspekty filozoficzne. 1. Rozgraniczenia wstępne. 2. Indukcja. 3. Indukcja a filozofia. V. Analiza rozumowania: problem uzasadnień w filozofii. 1. Dowodzenie w filozofii bytu. 2. Zastosowanie w metafizyce. 3. Właściwy tok dowodzenia. 4. Możliwość aksjomatyzowania i formalizowania metafizyki. VI. O budowie metafizyki. 1. Możliwość stosowania reguł. 2. Typy zdań w metafizyce. 3. Zasadnicze reguły semantycznego sensu zdań metafizycznych. 4. Układ problematyki filozoficznej w metafizyce.
Stanisław Kamiński. I. O zastosowaniach logiki współczesnej do metafizyki klasycznej. II. Czy możliwe są ogólne i konieczne twierdzenia rzeczowe. III. Struktura systemu scholastycznej metafizyki ogólnej. IV. O ostatecznych przesłankach w klasycznej filozofii bytu. V. Rola definicji w systemie scholastycznej metafizyki. VI. Dedukcja w metafizyce tomistycznej. VII. Próba charakterystyki uzasadniania tez w metafizyce klasycznej.
Resumé. Recherches sur la théorie et la metodologie de métaphysique.

Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 1963.

Zob. wyd. popr. 1995.

Filozofia i postęp. (Sprawozdanie z kongresu w Münster, 21-25.10.1962). Znak, nr 104-105, 359-368, 1963.

# filozofia katolicka # postęp #

O rozumienie metafizyki. [Polemika z: Kalinowski, Jerzy. Ontologia czy aitiologia?]. Znak, nr 111, 1077-1082, 1963.

# metafizyka #

O wolności woli. Znak, nr 119, 597-609, 1964.

# wolna wola # człowiek # przygodność #

Niektóre uwagi na temat uwarunkowań poznawalności Boga. Znak, nr 120, 662-666, 1964.

# filozofia Boga # osoba #

O filozofię kultury. Znak, nr 121-122, 813-827, 1964.

# filozofia kultury # osoba # Absolut #
Dodana dyskusja, w której głos zabrali: Stróżewski, Władysław, 825-827; Grygiel, Stanisław, 827-834; Jaworski, Marian, 834-838; Myślik, Tadeusz, 838-841; Wajs, Karol, 841-851.

W sprawie polemiki z "Tygodnia Filozoficznego" KUL. [Polemika z: Kłósak, K.]. Znak, nr 125, 1387-1388, 1964.

Zagadnienie przedmiotu "Metafizyki" Arystotelesa. Roczniki Filozoficzne, 12(1), 17-26, 1964.

# ARYSTOTELES # metafizyka # byt # substancja #

O rozumienie Arystotelesa. [Polemika z: Adamczyk, Stanisław]. Roczniki Filozoficzne, 13(1), 129-131, 1965.

# ARYSTOTELES # metafizyka # istota # istnienie #

Filozofia bytu a zagadnienie wartości. Znak, nr 130, 424-433, 1965.
Tatarkiewicz, Władysław; Rybicki, Paweł; Stępień, Antoni; Grzegorczyk, Andrzej; Czeżowski, Tadeusz. Dyskusja. Tamże, 433-438.

# byt # wartość #

Przeżycie moralne a etyka. Znak, nr 135, 1129-1146, 1965.

# etyka # przeżycie moralne #

Metafizyka. Zarys podstawowych zagadnień. Poznań, Pallottinum, 1966.

# metafizyka - podręczniki i antologie # neotomizm #
TREŚĆ. (A) Przedmowa. (B) Bibliografia. (C) Skróty czasopism i dzieł. (D) Wprowadzenie. Filozofia (metafizyka) jako nauka. 1. Teorie nauki. 2. Filozofia jako typ poznania teoretycznego. 3. Natura metafizyki. (E) Część pierwsza. I. Pojęcie bytu jako bytu. 1. Konstruowanie realnego i ogólnego pojęcia bytu. 2. Treść i zakres pojęcia bytu jako bytu. II. Uwyraźnienie pojęcia bytu jako bytu. 1. Dwa sposoby uwyraźnienia pojęcia bytu. 2. Transcendentalia. (a) Byt a rzecz. (b) Byt a jedność. (c) Byt a odrębność. (d) Byt a prawda. (e) Byt a dobro. (f) Byt a piękno. (F) Część druga. I Elementy składowe bytu. 1. Poznawalność elementów składowych bytu. (a) Wykluczenie stanowisk nieprzydatnych dla metafizykalnego tłumaczenia bytu. (b) Metafizykalne poznanie elementów składowych bytu. 2. Złożenia bytowe. (a) Akt i możność. (b) Substancja i przypadłość. (c) Materia i forma. (d) Istota i istnienie. (e) Przyczyny bytu. (G) Zakończenie. Analogia bytu i poznania. 1. Analogiczność bytu. 2. Poznanie przez analogię. (a) Poznanie analogiczne oparte na realnych relacjach koniecznych. (b) Poznanie analogiczne oparte na realnych relacjach kategorialnych - niekoniecznych. (c) Analogia metaforyczna. 3. Stosowalność analogii. (a) Analogiczna jedność jako podstawa stosowalności analogii. (b) Naczelne zastosowanie analogii metafizycznej - poznawalność istnienia Boga. (H) Przypisy. 1. Analogia w naukach szczegółowych. 2. Poznawcza rola analogii metaforycznej. (I) Bibliografia. (J) Skorowidz rzeczowy. (K) Skorowidz nazwisk. (L) Spis treści.

Arystotelesa koncepcja substancji: ogólna teoria i wybór tekstów. Żeleźniak, Tadeusz (przekład i opracowanie). Lublin, Wyd. Tow. Nauk. KUL, 1966.

# ARYSTOTELES # metafizyka # byt # substancja # hylemorfizm # Bóg #
TREŚĆ. (A) Przedmowa. (B) Arystotelesa koncepcja substancji. I. Arystoteles twórca Metafizyki. II. Byt - substancja przedmiotem nauki. 1. Uwarunkowania historyczne. 2. Cechy charakterystyczne przedmiotu naukowego poznania. 3. Byt - substancja przedmiotem metafizyki. III. Substancja główną kategorią bytu. IV. Substancja najdoskonalsza (Arystotelesowska teologia).
Arystoteles: Metafizyka - księga o substancji. (a) Wstęp do tłumaczenia. (b) Księga IV (Γ). (c) Księga VI (Ε). (d) Księga VII (Ζ). (e) Księga VIII (Η). (f) Księga IX (Θ). (g) Księga XII (Λ). (h) Objaśnienia. (i) Bibliografia.

Z filozoficznej problematyki badań nad koncepcją materii jako składnika realnego bytu. Studia Philosophiae Christianae, nr 2, 17-48, 1967. Krąpiec, Mieczysław, A.

# materia # filozofia starożytna # byt #
TREŚĆ. I. Warunki możliwości zreferowania historycznego rozwoju koncepcji materii. 1. Związek problematyki materii z problematyką naukowego poznania. 2. Dwie koncepcje materii odpowiednio do dwóch koncepcji nauki: filozoficzna - materia składnikiem realnego bytu, naukowa - materia przedmiotem naukowego - empirycznego - poznania. 3.Wpływ na koncepcję materii przyjętego systemu filozoficznego i aktualnego obrazu świata. II. Analiza historyczna. 1. Pytanie o ARCHE pytaniem o materię? 2. Analiza przedsokratejskich propozycji: a) Jońscy filozofowie przyrody. b) Parmenides. c) Heraklit. d) Anaksagoras i Demokryt. 3. Problemy materializmu Leucyppa i Demokryta. 4. Problem materii u Platona. 5. Problem materii u Arystotelesa. * Konkluzja.

Religia i nauka. Znak, nr 157-158, 861-887, 1967.

# religia a nauka # osoba # teologia #
TREŚĆ. 1. Dziedzina religii i nauki. 2. Wiara i poznanie naukowe.

Materia i forma. Ich różne rozumienie w historii filozofii. Roczniki Filozoficzne, 15(1), 55-65, 1968.

# materia # forma #

Metafizyka - ale jaka? Roczniki Filozoficzne, 16(1), 55-62, 1969.

# metafizyka # metodologia filozofii #

Jednostka a społeczeństwo. Znak, nr 180, 684-712, 1969.

# jednostka a społeczeństwo # osoba #

Filozoficzne implikacje strukturalizmu na terenie antropologii. Znak, nr 203, 561-570, 1971.

# strukturalizm # antropologia # LÉVI-STRAUSS, Claude #

W 700-lecie śmierci Tomasza z Akwinu i Bonawentury. Roczniki Filozoficzne, 22(1), 5-12, 1974.

# TOMASZ z Akwinu, św. # BONAWENTURA, Giovanni Fidanza #

Doświadczenie i metafizyka. Roczniki Filozoficzne, 24(1), 5-16, 1976.

# doświadczenie # metafizyka # poznanie #

Uwagi o doświadczeniu - ponownie. [Polemika z: Stępień, Antoni B. O doświadczeniu - ponownie]. Roczniki Filozoficzne, 24(1), 147-148, 1976.

# poznanie # doświadczenie #

Rozmowy o uniwersytetach. Z Ojcem Profesorem Albertem Krąpcem OP, Rektorem KUL-u rozmawia Jacek Woźniakowski. Znak, nr 288, 798-803, 1978.

Pojęcie - słowo. Roczniki Filozoficzne, 26(1), 83-112, 1978.

# słowo # pojęcie # PLATON # TOMASZ z Akwinu, św. #

Język i jego kreatywne aspekty. Roczniki Filozoficzne, 27(1), 21-43, 1979.

# język # twórczość # znak #

Człowiek i wartość. Roczniki Filozoficzne, 27(2), 51-70, 1979.

# wartość # cnota # człowiek # poznanie #

Funkcja refleksji w analizie czynu moralnego (na marginesie pracy K. kard. Wojtyły "Osoba i czyn"). Roczniki Filozoficzne, 28(2), 114-118, 1980.

# WOJTYŁA, Karol # czyn # moralność #

z: Zdybicka, Zofia J. Poznanie Boga w ujęciu J. Maritaina. Roczniki Filozoficzne, 31(2), 9-17, 1983.

# Bóg # doświadczenie mistyczne # MARITAIN, Jacques #

Decyzja - bytem moralnym. Roczniki Filozoficzne, 31(2), 48-65, 1983.

# decyzja # moralność # działanie # wola #

O rozumienie bytu moralnego. W odpowiedzi na krytykę mego artykułu "Decyzja - bytem moralnym" kolegom T. Styczniowi i A. Szostkowi. Roczniki Filozoficzne, 31(2), 91-102, 1983.

# działanie # decyzja # moralność #
TREŚĆ. 1. Przez co działanie ludzkie jest decyzją? 2. Przez co decyzja jest dobra lub zła? 3. Mechanizm decyzji ujawnia jej strukturę. 4. "Bonum amabile" to "bonum affirmabile". 5. Powinność to domena sprawiedliwości. 6. Moralista o moralności według św. Tomasza. 7. Żadne "...izmy".

O obiektywne podstawy moralności. Roczniki Filozoficzne, 32(2), 187-194, 1984.

# moralność # obiektywizm #

[Autobiogram]. Ruch Filozoficzny, nr 3-4, 241-244, 1985.

# filozofia polska # autobiogram #

Przedmiot filozoficznych dociekań. Roczniki Filozoficzne, 33(1), 5-54, 1985.

# zdrowy rozsądek # filozofia # poznanie # rzeczywistość #
TREŚĆ. 1. Zdroworozsądkowa baza poznawcza. 2. Drogi poznawcze wartościowego myślenia. 3. Co to jest rzeczywistość?

Monizm - pluralizm. Roczniki Filozoficzne, 34(1), 21-82, 1986.

# monizm # pluralizm # TOMASZ z Akwinu, św. # Absolut #
TREŚĆ. I. Monizm. 1. Monizm klasyczny. a) Monizm i fizyka. b) Monizm i subiektywizm. 2. Monizm dialektyczny. 3. Monizm teologiczny. II. Pluralizm i jego uniesprzecznienie. 1. Fakt pluralizmu. 2. Założenie bytowe podstawą pluralizmu. 3. Absolut uniesprzecznieniem świata pluralistycznego. 4. Bóg w świecie.

Czy językoznawstwo warunkuje filozofowanie? Roczniki Filozoficzne, 35(1), 125-136, 1987.

# językoznawstwo # filozofia a nauka #

Filozofia i nauki. Roczniki Filozoficzne, 37/38(1), 171-180, 1989/1990. Krąpiec, Mieczysław A.

# filozofia a nauka # metodologia filozofii #

Teoria analogii bytu. Wyd. 2 popr. Lublin, RW KUL, 1993.

# metafizyka # analogia # neotomizm # TOMASZ z Akwinu, św. # byt #
TREŚĆ. (A) Wykaz skrótów. (B) Słowo wstępne. I. Egzystencjalne podstawy analogii bytu. 1. Ogólne pojęcie analogii. 2. Realizacja proporcji analogicznych. 3. Analiza "zawartości" metafizycznego pojęcia bytu. 4. Analiza formowania pojęcia bytu jako bytu. 5. Struktura transcendentalnej analogii bytu. II. Próba konstrukcji teorii analogii. 1. Pierwsze obszary analogii. 2. Analogia wewnątrz-bytowa. 3. Analogia poznania. 4. Wnioskowanie przez analogię. III. Z historii zagadnienia analogii. 1. Klasyczno-greckie rozumienie analogii. 2. Wczesno-średniowieczne koncepcje analogii. 3. Teoria analogii w pismach św. Tomasza z Akwinu. 4. Niektóre po-Tomaszowe koncepcje analogii. (C) Summarium. Theoria analogiae entis. (D) Summary. (E) Bibliografia. (F) Skorowidz nazwisk. (G) Skorowidz rzeczowy.

Dlaczego zło? Rozważania filozoficzne. Wyd. 2 poszerz. Lublin, RW KUL, 1995; wyd. 3 Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2005.

# zło # religie starożytne # teodycea # metafizyka # hermeneutyka # RICOEUR, Paul #
TREŚĆ. (A) Wstęp. I. Świadomość zła. 1. Przednaukowe popularne przekonanie o istnieniu zła. 2. Religijna świadomość faktu zła. (a) Religie Babilonii i Asyrii. (b) Religie Egiptu. (c) Religia perska. (d) Religie indyjskie. (e) Religie Greków. II. Zło jako pozytywna natura. 1. Koncepcje Greków. 2. Myśl nowożytna 3. Ontologiczne podstawy teorii upatrujących w złu pozytywny charakter. III. Zło brakiem dobra. 1. Ogólne wprowadzenie. 2. Filozoficzne poznanie bytowych braków. 3. Relacje podstawą tłumaczenia zła-braku. IV. Przejawy zła. 1. Rozgraniczenie zasadnicze. 2. Zło kosmiczne. 3. Doświadczenie bólu. 4. Deformacja bytu intencjonalnego. 5. Struktura zła moralnego. 6. Wina i kara. V. Przyczyny zła. 1. Czynnik formalny. 2. Podmiot zła. 3. Przyczyna sprawcza zła. 4. Przyczyna celowa zła. VI. Oddziaływanie zła. (B) Aneks. Hermeneutyka i problematyka zła. (C) Bibliografia. (D) Summary.

Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. Wyd. 2 popr. Lublin, RW KUL, 1995; dodr. 2000.

# metafizyka # ARYSTOTELES # TOMASZ z Akwinu, św. # byt # hylemorfizm # akt i możność # istota # istnienie #
TREŚĆ. (A) Wykaz skrótów. (B) Słowo wstępne. (C) Część pierwsza. Elementy bytu: akt i możność. I. Arystotelesowska synteza filozoficzna. II. Akt i możność u Arystotelesa. Rozgraniczenia wstępne. III. Akt i możność. Uzasadnienie. IV. Akt i możność. Systematyzacja. V. Stosunek możności do aktu. VI. Aneks: Metafizyka, księga Θ (tłum. T. A. Żeleźnik). (D) Część druga. Struktura bytu w aspekcie esencjalnym. I. Hilemorfizm substancjalny. (E) Część trzecia. Struktura bytu w aspekcie egzystencjalnym. I. Byt jako byt a akt i możność. II. Stosunek istoty do istnienia w bycie przygodnym. III. Różnice między istotą a istnieniem. Z historii zagadnienia. IV. Uzasadnienie realnej różnicy między istotą a istnieniem w bycie przygodnym. (F) Summary. (G) Skorowidz rzeczowy. (H) Skorowidz nazwisk.