INDEKS AUTORSKI

Mieczysław Markowski (1929-2011)


polski indeks filozoficzny

indeks tematyczny
indeks autorski
indeks recenzji
przekłady

"Wpływ burydanizmu na Uniwersytet Krakowski w pierwszej połowie XV wieku" w: Z dziejów filozofii na Uniwersytecie Krakowskim w XV wieku. Kuksewicz, Zdzisław (red.), 118-151. Wrocław - Warszawa - Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. PAN, 1965.

# filozofia polska # filozofia średniowieczna # BURIDAN, Jean #

Stanowisko polskich średniowiecznych komentatorów "Isagogi" Porfiriusza wobec wiklefowskiej teorii uniwersaliów. Roczniki Filozoficzne, 15(1), 125-131, 1968.

# WYCLIFFE, John # PORFIRIUSZ # uniwersalia # filozofia polska #

Nie znany przekaz fragmentów pierwszej księgi De revolutionibus orbium caelestium Mikołaja Kopernika. Studia Filozoficzne, nr 3, 3-24, 1973.

# KOPERNIK, Mikołaj # historia nauki #

Filozoficzne podstawy heliocentrycznego systemu Mikołaja Kopernika. Studia Filozoficzne, nr 9, 39-54, 1973. Markowski, Mieczysław.

# KOPERNIK, Mikołaj # filozofia a nauka # rewolucja naukowa #
TREŚĆ. Artykuł poświęcony filozoficznym podstawom heliocentrycznego systemu Kopernika, zajmuje się najpierw tezą, iż dokonana przez Kopernika rewolucja naukowa miała w pierwszym rzędzie charakter przewrotu filozoficznego. Wywołany przewrót w światopoglądzie i w stylu myślenia filozoficznego uwarunkował z kolei przeprowadzenie reformy astronomii. Główny trzon rozważań tego artykułu stanowi krótkie przedstawienie kilku zagadnień filozoficzno-przyrodniczych, których rozwiązanie podane przez przedstawicieli jednego z ówczesnych kierunków filozoficznych, dostarczało sugestii do powzięcia idei o heliocentrycznej budowie świata. Na marginesie tych rozważań wskaże się na środowisko naukowe, które wywarło decydujący wpływ na filozoficzną formację Mikołaja Kopernika. Zasygnalizowane wyżej problemy były już niejednokrotnie stawiane i doczekały się różnych rozwiązań. Nawet pobieżne przedstawienie literatury, która w związku z tym powstała, wykraczałoby poza ramy tego artykułu. Gdy się mówi o Mikołaju Koperniku, wysuwa się często na pierwsze miejsce jego sylwetkę jako wielkiego astronoma. Stanowisko takie nie jest pozbawione podstaw. Dokonany bowiem przez niego przewrót naukowy miał także wielkie konsekwencje w astronomii. Osiągnięcia Kopernika na płaszczyźnie astronomii wzbudzały zainteresowanie u niektórych uczonych XVI w., ale w następnych wiekach przestano się z nimi już liczyć. Charakterystyka Kopernika jako astronoma nie daje pełnego obrazu o tym uczonym. Zapomina się bowiem przy tym, że wywołana w astronomii rewolucja była wynikiem dokonanego uprzednio przewrotu w światopoglądzie i w zapatrywaniach filozoficzno-przyrodniczych, w szczególności kosmologicznych, innymi słowy, zmiana w dotychczasowym stylu myślenia filozoficznego wywołała przewrót w naukach przyrodniczych. Stąd to nie od rzeczy będzie poświęcić trochę uwagi najpierw filozoficznemu aspektowi przewrotu kopernikańskiego, o którym się często zapomina lub którego nie docenia się należycie. Tymczasem miał on w dokonanej przez Kopernika rewolucji naukowej znaczenie podstawowe i wysuwa się na pierwszy plan.

Nie znane polskie komentarze z XV wieku do "Traktatu o sferze" Jana z Holywood. Studia Filozoficzne, nr 4, 3-32, 1974.

# filozofia polska # JAN z Holywood; Ioannes de Sacro Bosco # kosmologia #
TREŚĆ. 1. Uwagi wstępne. 2. Charakterystyka źródeł. 3. Problematyka kosmologiczna. 4. Zagadnienie ruchu Ziemi. 5. Wnioski.

Sprawa ruchu Ziemi w świetle komentarzy do "Traktatu o sferze" Jana z Holywood zachowanych w średniowiecznych rękopisach bawarskiej biblioteki państwowej. Roczniki Filozoficzne, 27(1), 210-216, 1979.

# JAN z Holywood; Ioannes de Sacro Bosco # astronomia # kosmologia #

Repertorium commentariorum medii aevi in Aristotelem Latinorum quae in Bibliotheca Amploniana Erffordiae asservantur. Wrocław, Ossolineum, 1987.

Ss. 274.

Polskie piśmiennictwo filozoficzne w trzechsetleciu od Witelona do Kopernika. Studia Filozoficzne, nr 12, 175-179, 1988.

# filozofia polska # filozofia średniowieczna #

Próba reaktywowania burydanizmu na Uniwersytecie Praskim w drugim ćwierćwieczu XV wieku. Roczniki Filozoficzne, 37/38(1), 91-105, 1989/1990. Markowski, Mieczysław.

# filozofia czeska # BURIDAN, Jean # filozofia średniowieczna #

Astronomica et astrologia Cracoviensia ante annum 1550. Firenze, Olschki, 1990.

Ss. XXXV+377.