Problem substancjalizmu u podstaw rzeczywistości fizycznej. Roczniki Filozoficzne, IV, 87-, 1954.

# filozofia przyrody # substancja # pole fizyczne #
TREŚĆ. * W jaką konstrukcję substancji godzi fizyka? * Mechanistyczny obraz świata materialnego. * Polowy obraz świata materialnego. * Czy pole jest realnością fizyczną? * Czy teoria pola oznacza rzeczywiście zmierzch substancjalizmu? * Energia jako forma urzeczywistnienia substancji.

Uogólnienie pojęcia przyczynowości. Roczniki Filozoficzne, 5(4), 153-171, 1955/1957.

# przyczynowość # mechanika klasyczna # mechanika kwantowa #
TREŚĆ. 1. Przyczynowa zależność zjawisk w fizyce klasycznej. 2. Przyczynowość w mikrokosmosie.

Obraz świata w oczach fizyka i historyka. Roczniki Filozoficzne, 6(3), 99-118, 1958.

# obraz świata # metodologia fizyki # metodologia historii #
TREŚĆ. 1. Obraz rzeczywistości fizycznej. 2. Obraz rzeczywistości historycznej. 3. Reguła wyboru w badaniach historycznych.

Pojęcie konieczności w filozofii św. Tomasza z Akwinu. Lublin, Wyd. Tow. Nauk. KUL, 1958.

# TOMASZ z Akwinu, św. # konieczność # wynikanie logiczne # przyczynowość / związek przyczynowo-skutkowy # ontologia #
TREŚĆ. (A) Wstęp. I. Przegląd współczesnego stanu wiedzy o pojęciu konieczności. 1. Pojęcie konieczności według autorów nietomistycznych. (a) Konieczność logiczna. (b) Konieczność przyczynowa. 2. Pojęcie konieczności według autorów tomistycznych. (a) Epistemologiczna adekwatność a pojęcie konieczności. (b) Definiowalność pojęcia konieczności. (c) Konieczność zdań ontologicznych. (d) Sposoby uzasadniania konieczności przyczynowej. II. Pojęcie konieczności u św. Tomasza z Akwinu. Konieczność logiczna. 1. Konieczność w hierarchii kategorii tomistycznych. 2. Konieczność logiczna w formie zdań modalnych. 3. "Definicja" konieczności logicznej. 4. Podstawy wynikania w ontologii. 5. Konieczność pierwszych zasad. III. Konieczność ontologiczna. 1. Charakterystyczne znaczenie słowa "istnieje" w ontologii. 2. Konieczność bytów inteligibilnych. 3. Konieczność Bytu "a se" a konieczność innych bytów. 4. Wyrażenia "in materia necessaria". 5. Konieczność, możliwość, niemożliwość i przypadkowość. IV. Konieczność przyczynowa. 1. Metafizyczna konieczność przyczynowa. (a) Ogólna charakterystyka przyczynowości w filozofii Tomaszowej. (b) Przyczyna w systemie Tomaszowym. (c) Konieczność metafizycznej zasady przyczynowości. 2. Fizyczna konieczność przyczynowa. (a) Wzajemna relacja przyczyny i skutku. (b) Konieczność fizycznych relacji przyczynowych. 3. Stosunek fizycznej do metafizycznej zasady przyczynowości. (B) Zakończenie. (C) Résumé. (D) Bibliografia.

Fizykalne a filozoficzne wyjaśnianie rzeczywistości. Roczniki Filozoficzne, 7(3), 39-67, 1959.

# fizykalizm # filozofia przyrody # rzeczywistość #

Podstawowe realności w filozofii i fizyce. Roczniki Filozoficzne, 8(3), 5-22, 1960.

# filozofia przyrody # fizyka # substancja #
TRE ŚĆ. 1. Substancja podstawową realnością w filozofii. 2. Zasadnicze realności w fizyce. 3. Wnioski końcowe.

Pojęcie determinizmu fizykalnego. Roczniki Filozoficzne, 9(3), 43-63, 1961.

# przyczynowość # determinizm # filozofia przyrody #
TREŚĆ. 1. Trudności określenia determinizmu. 2. Warunki i próba zdefiniowania determinizmu fizykalnego. 3. Przyczynowość podstawą determinizmu. 4. Wnioski końcowe.

Relatywizm epistemologiczny a relatywizm w szczególnej teorii względności. Roczniki Filozoficzne, 10(3), 5-35, 1962.

# relatywizm poznawczy # szczególna teoria względności # epistemologia #
TREŚĆ. 1. Charakterystyka relatywizmu epistemologicznego. 2. Relatywizm w mechanice klasycznej. 3. Relatywizm w szczególnej teorii względności. 4. Konfrontacja relatywizmu teoriopoznawczego z relatywizmem einsteinowskim.

Prawa przyrody jako uogólnienia indukcyjne. Roczniki Filozoficzne, 11(3), 15-30, 1963.

# prawo przyrody # metodologia nauki # indukcja #

Czy filozofia przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej jest tzw. nauką pośrednią? Roczniki Filozoficzne, 14(3), 5-16, 1966.

# filozofia przyrody # arystotelizm # tomizm # metafizyka #

Przedmiot filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej. Roczniki Filozoficzne, 15(3), 5-30, 1967.

# filozofia przyrody # arystotelizm # tomizm # kosmologia #
TREŚĆ. 1. Różne koncepcje filozofii przyrody. 2. Kosmologia przyrodnicza a kosmologia filozoficzna. 3. Przedmiot filozofii przyrody w sensie ogólnym i w sensie ściślejszym. 4. Ujęcie właściwości w płaszczyźnie przyrodniczej i filozoficznej. 5. Definicja filozofii przyrody. 6. Niektóre zadania filozofii przyrody.

Z dziejów specjalizacji filozofii przyrody na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Roczniki Filozoficzne, 15(3), 5-14, 1968.

# filozofia przyrody # filozofia polska #

Czy filozofia św. Tomasza z Akwinu jest systemem zamkniętym? Roczniki Filozoficzne, 15(3), 25-35, 1968.

# TOMASZ z Akwinu, św. # język # metodologia filozofii #

Metoda filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej. Roczniki Filozoficzne, 16(3), 27-57, 1969.

# tomizm # arystotelizm # abstrakcja # metodologia filozofii #
TREŚĆ. 1. Początki abstrakcji i indukcji filozoficznej. 2. Tomasza z Akwinu teoria abstrakcji.

Prolegomena do filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej. Lublin, Wyd. Tow. Nauk. KUL, 1969.

# filozofia przyrody # tomizm # doświadczenie # filozofia a nauka # fakt # zdanie obserwacyjne, protokolarne, bazowe, spostrzeżeniowe # metodologia filozofii # abstrakcja #
TREŚĆ. (A) Wstęp. I. Doświadczenie potoczne i naukowe jako punkt wyjścia filozofii przyrody. 1. Ogólna charakterystyka doświadczenia potocznego i naukowego. 2. Doświadczenie makro- i mikrofizyczne. 3. Pojęcie faktu przyrodniczego. 4. Elementy empiryczne i aprioryczne w faktach przyrodniczych. 5. Problem zdań spostrzeżeniowych (bazowych). 6. Fakty naukowe a fakty filozoficzne. 7. Zagadnienie interpretacji faktów przyrodniczych. 8. Różne koncepcje wyjaśniania. II. Przedmiot i zadania filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej. 1. Nietomistyczne koncepcje filozofii przyrody. 2. Określenie przedmiotu filozofii przyrody (kosmologii). 3. Niektóre zadania filozofii przyrody. III. Metoda filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej. 1. Początki abstrakcji i indukcji filozoficznej. 2. Indukcja w ujęciu Arystotelesa. 3. Tomasza z Akwinu teoria abstrakcji. IV. Stosunek kosmologii do innych dyscyplin filozoficznych i nauk przyrodniczych. 1. Miejsce filozofii przyrody wśród innych dyscyplin filozoficznych. 2. Czy filozofia Tomasza z Akwinu jest systemem zamkniętym? (B) Zakończenie. (C) Résumé. (D) Indeks nazwisk. (E) Indeks rzeczowy.

Charakterystyka i kierunki rozwoju kosmologii przyrodniczej. Roczniki Filozoficzne, 18(3), 13-26, 1970.

# kosmologia # metodologia nauki #

Relatywizacja przestrzeni i czasu w szczególnej teorii względności. Roczniki Filozoficzne, 19(3), 35-52, 1971.

# szczególna teoria względności # przestrzeń # czas #
TREŚĆ. 1. Fakty fizyczne poprzedzające powstanie szczególnej teorii względności. 2. Zasada względności w mechanice klasycznej. 3. Zasada względności w szczególnej teorii względności. 4. Transformacje Lorentza. 5. Pomiary przestrzeni i czasu. 6. Niezmienniczość praw fizycznych wobec transformacji Lorentza. 7. Względne i bezwzględne wielkości.

Mario Bungego klasyfikacja praw przyrodniczych. Roczniki Filozoficzne, 20(3), 5-19, 1972.

# BUNGE, Mario Augusto # prawa nauki/przyrody # metodologia nauki #

Problem prawomocności i różnorodności prognoz przyrodniczych. Studia Philosophiae Christianae, nr 1, 87-102, 1973.

# przewidywanie # metodologia nauki #
TREŚĆ. 1. Kryteria uznawania prognoz za prawomocne. 2. Źródła różnorodności prognoz.

Zagadnienie kryteriów uznawania twierdzeń ogólnych za prawa przyrodnicze. Roczniki Filozoficzne, 21(3), 23-42, 1973.

# prawa nauki/ przyrody # metodologia nauki # GOODMAN, Nelson #

Mechanicyzm i finalizm. Roczniki Filozoficzne, 22(3), 5-21, 1974.

# mechanicyzm # finalizm #

Alexis Carrel - w 30 rocznicę śmierci. Roczniki Filozoficzne, 22(3), 156-157, 1974. Mazierski, Stanisław.

Zagadnienie funkcjonalizmu na terenie nauk szczegółowych. Roczniki Filozoficzne, 23(3), 5-19, 1975.

# funkcjonalizm # metodologia nauki #
TREŚĆ. 1. Różne znaczenia terminu "funkcja". 2. Próby stosowania analizy funkcjonalnej w naukach przyrodniczych. 3. Stosowanie analizy funkcjonalnej w naukach nieprzyrodniczych. 4. Trudności w stosowaniu analizy funkcjonalnej. 5. Różne stanowiska wobec funkcjonalizmu jako kierunku badań.

Niektóre atrybuty filozofii św. Tomasza z Akwinu. Roczniki Filozoficzne, 23(3), 147-151, 1975.

# TOMASZ z Akwinu, św. # uniwersalizm #

Geneza i rozwój pojęcia prawa przyrody. I. Prawa deterministyczne. Roczniki Filozoficzne, 24(3), 5-11, 1976.

# prawa nauki/przyrody # metodologia nauki # filozofia przyrody # determinizm #

E. Gilsona stanowisko wobec problemu celowości. Roczniki Filozoficzne, 24(3), 101-105, 1976.

# GILSON, Étienne Henry # celowość # teleologia #

Czas a wieczność. Roczniki Filozoficzne, 25(3), 71-84, 1977.

# metafizyka # czas # wieczność #

Geneza i rozwój pojęcia praw statystycznych. Studia Philosophiae Christianae, nr 1, 61-80, 1979.

# statystyka # metodologia nauki # prawa przyrody #
TREŚĆ. 1. Uwagi wstępne. 2. Pierwsze próby wykrywania prawidłowości statystycznych. 3. Proces kształtowania się wzajemnej relacji między probabilistyką a statystyką. 4. Metody statystyczne stosowane do zjawisk tłumnych typu mechanicznego. Metody statystyczne stosowane w fizyce XX w. 6. Grupa reprezentatywnych praw statystycznych.

Fenomenalistyczny i ontologiczny aspekt badań antropologicznych. Roczniki Filozoficzne, 27(3), 5-19, 1979.

# antropologia # ontologia # fenomenalizm #

Pojęcie prawdy w fizyce współczesnej. Roczniki Filozoficzne, 26(3), 5-19, 1978.

# fizyka # prawda w nauce # filozofia nauki #

Albert Einstein o roli filozofii w naukach fizykalnych. Roczniki Filozoficzne, 28(3), 71-87, 1980.

# filozofia a nauka # EINSTEIN, Albert # filozofia nauki #

Prawa fizykalne a prawa biologiczne. Roczniki Filozoficzne, 30(3), 97-118, 1982.

# metodologia nauki # prawa nauki # redukcja teorii #

Alberta Einsteina filozofia nauki i religii. Roczniki Filozoficzne, 31(3), 45-57, 1983.

# EINSTEIN, Albert # filozofia nauki # filozofia religii #

Refleksje nad moją pracą naukową na KUL z perspektywy czasu. Roczniki Filozoficzne, 32(3), 5-12, 1984.

# filozofia polska # autobiografie #

Newtonowskie pojęcie przestrzeni i czasu. Studia Philosophiae Christianae, nr 2, 139-153, 1989. Mazierski, Stanisław.

# NEWTON, Isaac # czas # przestrzeń # filozofia a nauka #
TREŚĆ. 1. Główne idee starożytnych filozofów dotyczące przestrzeni i czasu. 2. Nowożytna koncepcja przestrzeni i czasu reprezentowana przez I. Newtona.