Redukcja fenomenologiczna a realizm woluntarystyczny w filozofii Maxa Schelera. Studia Filozoficzne, nr 2, 29-44, 1981. Migoń, Mieczysław.

# SCHELER, Max # redukcja fenomenologiczna # poznanie bezpośrednie # realność #
TREŚĆ. W przedmowie do drugiego wydania Vom Ewigen im Menschen powiada Scheler, że redukcja fenomenologiczna i realizm woluntarystyczny stanowią rzeczywiste wprowadzenie w teorię poznania. Ta sugestia przybliża nas raczej do jego "późnego" okresu twórczości filozoficznej, aniżeli "klasycznego" okresu, w którym podstawą teorii poznania były formy późno scholastycznego tzw. "krytycznego" i intuicyjnego realizmu. Sama teoria poznania nie będzie tutaj przedmiotem naszych rozważań. Chcąc jednak wyeksplikować rzeczywisty sens teorii redukcji w fenomenologii Schelera, nie możemy się ograniczać wyłącznie do wspomnianej już relacji: realizm - redukcja fenomenologiczna, ani także, do charakterystycznej dla "klasycznego" okresu relacji: miłość - redukcja, a tylko traktując je łącznie, tj. w badaniu zamieniającego się znaczenia miłości i realności - jako podstawowego warunku spełnienia redukcji - możemy osiągnąć jej pełne zrozumienie, a tym samym wyodrębnić co najmniej dwa sensy redukcji fenomenologicznej. Zatem musimy najpierw powrócić do interpretacji samego pojęcia doświadczenia fenomenologicznego u Schelera, do przedstawienia "natury" danych faktów, aby móc później wniknąć głębiej w "techniki" uchwytywania faktów oraz określić we wzajemnym związku ich "determinanty": miłość i realność, które są niezbędnym warunkiem pojawienia się samych fenomenów.