O pojęciu odkrycia. [Rec. Hanson, Norwood Russell. An Anatomy of Discovery]. Studia Filozoficzne, nr 3-4, 192-194, 1968.

Krytyka indukcjonizmu raz jeszcze. [Rec. Medawar, P. B. Induction and Intuition in Scientific Thought]. Studia Filozoficzne, nr 1, 212-217, 1973.

Książka o Lavoisierze. [Rec. Kahane, Ernest. Lavoisier, pages choisies]. Studia Filozoficzne, nr 12, 158-163, 1974.

O determinantach treści nauki. [Rec. Mamczur, E. A. Problema wybora tieorii]. Studia Filozoficzne, nr 4, 190-196, 1977.

Szwedzki leksykon filozoficzny. [Rec. Ahlberg, Alf i Regnéll, Hans. Filosofiskt Lexikon]. Studia Filozoficzne, nr 4, 196-198, 1977.

Od logiki wiedzy ku "logice niewiedzy". Nauka jako przedmiot badań logicznych w opinii Reichenbacha, Hansona i Poppera. Studia Filozoficzne, nr 5, 7-18, 1980.

# filozofia nauki # odkrycie naukowe # POPPER, Karl R. # HANSON, Norwood Russel # REICHENBACH, Hans #

Między psychologią a logiką nauki, czyli o sprawach odkrycia naukowego. Studia Filozoficzne, nr 2, 127-141, 1984.

# odkrycie naukowe # psychologia nauki / poznawcza # filozofia nauki #
ABSTRAKT. Artykuł jest propozycją rozważenia na nowo popularnej opinii, że sprawy odkrycia naukowego winny być bez reszty oddane w ręce psychologów. Ukazuje on liczne negatywne konsekwencje tej opinii i uwypukla te aspekty złożonego procesu odkrycia naukowego, których analiza wymaga odwołania się do swoistych narzędzi filozofii nauki.

Odkrycie naukowe a indukcja. Studia Filozoficzne, nr 4, 75-91, 1984.

# odkrycie naukowe # indukcja # metodologia nauki #
ABSTRAKT. Klasycy indukcji upatrywali w tej metodzie sposób odkrywania. Dziś niemal jako oczywistość traktuje się pogląd, że sprawy odkrycia naukowego (w przeciwieństwie do testowania gotowych hipotez) wykraczają poza obszar zainteresowań filozofii nauki. Istnieją jednak próby ożywienia następujących wątków, typowych dla tradycyjnego indukcjonizmu: 1) proces odkrycia niesie w sobie problematykę doniosłą filozoficznie, 2) wiodącą rolę w tym procesie należy przypisać indukcji. Wartością tych prób (niezależną od pewnych ich słabości) jest dążenie do uzupełnienia niewątpliwego braku w problematyce współczesnej filozofii nauki. Nadto niosą one nadzieję na przezwyciężenie teoretycznych trudności narosłych wokół problemów już przez nią podejmowanych.

O nieindukcyjnych koncepcjach odkrycia naukowego. Studia Filozoficzne, nr 6, 3-23, 1986.

# odkrycie naukowe # metodologia nauki # abdukcja #
ABSTRAKT. Artykuł zawiera krytyczną analizę kilku prób ujęcia kwestii odkrycia naukowego z punktu widzenia filozofii nauki. Autorzy wszystkich prezentowanych tu koncepcji podzielają przekonanie o filozoficznej doniosłości problematyki odkryć, a ponadto utrzymują, że proces odkrycia naukowego ma charakter nieindukcyjny. Ich propozycje nie są wolne od braków i teoretycznych trudności, a ich charakter świadczy przede wszystkim o potrzebie reinterpretacji wielu narzędzi teoretycznych, pojęć i dystynkcji wypracowanych przez filozofię nauki ukształtowaną w kręgu tradycji empiryzmu logicznego.

O tzw. paradoksie Menona i problemach rozwoju nauki. Studia Filozoficzne, nr 8, 41-54, 1986.

# paradoks # odkrycie naukowe # rozwój nauki # metodologia nauki #
ABSTRAKT. Artykuł przypomina wysoce kontrowersyjny problem przedstawiony w jednym z dialogów Platona i występujący w literaturze filozoficznej pod nazwą paradoksu Menona. Przyciąga on uwagę filozofów nauki, albowiem ukazując postawę badacza jako absurdalną zdaje się stawiać pod znakiem zapytania zasadniczą możliwość dokonywania odkryć naukowych. Przezwyciężenie paradoksu jest jednak możliwe pod warunkiem, że interpretując proces odkrycia uwzględni się dostatecznie szeroki kontekst, w którego ramach ów proces się realizuje. Powinien on obejmować te wszystkie elementy wiedzy zastanej, które warunkują treść oraz formę nowo odkrytej idei.

O nauce i tolerancji. (Na marginesie artykułu I. Lazari-Pawłowskiej "O tolerancji w dziedzinie nauki"). Studia Filozoficzne, nr 3, 165-175, 1987.

# tolerancja # filozofia nauki #|
TREŚĆ. 1. Wprowadzenie. 2. Tolerancja w nauce. 3. O tolerancji względem nauki.

Społeczne uwarunkowania nauki  i jej względna autonomia. [Rec. Mamczur, E. A. Problemy socyokulturarnoj dietierminacyi naucznogo znanija]. Studia Filozoficzne, nr 5, 193-197, 1989. Pietruska-Madej, Elżbieta.

# filozofia nauki #

Epistemologia wobec problemu twórczości. Studia Filozoficzne, nr 12, 113-124, 1989. Pietruska-Madej, Elżbieta.

# twórczość # epistemologia # POPPER, Karl R. #
ABSTRAKT. Epistemologia nie zajmuje się problemem twórczości - oto stanowisko ortodoksyjnej filozofii nauki, które bywa ostatnio kwestionowane (np. M. Simon, G. Gutting). W artykule ukazuje się, że nowa postawa względem twórczości wiąże się z zawieszeniem bądź modyfikacją pewnych założeń ortodoksji. Najbardziej jej wierna okazuje się Popperowska epistemologia bez podmiotu poznającego, która wraz z wprowadzeniem koncepcji trzech światów, dostarcza narzędzi teoretycznych użytecznych w analizie zagadnień twórczości.