O społecznych uwarunkowaniach świadomości. Studia Filozoficzne, nr 10, 51-62, 1983. Poprzeczko, Jacek.

# jednostka a społeczeństwo # świadomość # determinanty człowieka # marksizm #
ABSTRAKT. Jaka jest relacja między indywidualną świadomością ludzką a jej obiektywnymi, społecznymi uwarunkowaniami? Z jednej strony świadomość pozostaje funkcją owych uwarunkowań, z drugiej - ma zdolność ich rozpoznawania i kształtowania. Te przeciwstawne momenty łączą się w dialektycznym procesie, w trakcie którego rozwija się samoświadomość człowieka. Odwołując się do klasyków marksizmu, a także do myśli Althussera i Lukácsa, autor wskazuje, że ów proces ma podstawowe znaczenie dla kształtowania się podmiotowości ludzkiej - specyficznego bytu, zarazem szczegółowego i ogólnego, indywidualnego i społecznego.