Nowa próba unowocześnienia tomizmu. [Rec. Kamiński, Stanisław i Krąpiec, Mieczysław A. Z teorii i metodologii metafizyki]. Studia Filozoficzne, nr 2, 184-191, 1964.

Metodologiczne kłopoty z antropologią filozoficzną. [Polemika z: Osiński, Włodzimierz. Antropologia filozoficzna - nowa nauka o człowieku]. Znak, nr 119, 618-620, 1964.

Kosmologia ks. Adamczyka. [Rec. Adamczyk, Stanisław. Kosmologia]. Studia Filozoficzne, nr 4, 187-191, 1964.

Pytanie, wątpienie, wybór. Szkice sceptyczne. Warszawa, Biblioteka Więzi, 1967.

# wątpienie # sceptycyzm # wiara a wiedza # personalizm # sens życia # ateizm # światopogląd #
TREŚĆ. I. Myśli i notatki. 1. Wątpiąc, szukając. 2. Inni ludzie. 3. Orientacja personalistyczna. II. O potrzebie wątpienia. 1. Rzetelność i prawda. 2. Pytania. 3. Czy istnieje niewzruszony fundament poznania? 4. O wyjaśnianiu. 5. Wyjaśnienia metafizyczne. 6. O sensie życia. 7. Światopogląd.

O dwóch rodzajach konwencjonalizmu. Studia Filozoficzne, nr 1, 79-91, 1970.

# konwencjonalizm # filozofia nauki # POPPER, Karl # DUHEM, Pierre #
TREŚĆ. 1. Wstęp. 2. Opisowa koncepcja nauki. 3. Krytyka pozytywistycznego modelu nauki. 4. Konwencjonalizm metodologiczny. 5. Konwencjonalizm filozoficzny. 6. Uwagi końcowe.

Metodologiczny i filozoficzny konwencjonalizm Poincarégo. Studia Philosophiae Christianae, nr 1, 91-111, 1972. Siemianowski, Andrzej.

# POINCARÉ, Henri # metodologia nauki # konwencjonalizm #
TREŚĆ. 1. Wstęp. 2. Założenia fenomenalizmu. 3. Konwencjonalizm metodologiczny i filozoficzny. 4. Zalążki nowego programu?

Pogląd Pierre Duhema na rolę teorii fizykalnych. Studia Philosophiae Christianae, nr 2, 153-184, 1973. Siemianowski, Andrzej.

# DUHEM, Pierre # metodologia nauki # konwencjonalizm # teoria naukowa #
TREŚĆ. 1. Duhem jako metodolog i historyk fizyki. 2. Modele i teorie. 3. Konstrukcja teorii. 4. Pomiary. 5. Wybór hipotez. 6. Naturalna systematyzacja praw eksperymentalnych. 7. Dwie koncepcje teorii. 8. Teorie nie są ani prawdziwe, ani fałszywe w sensie epistemologicznym. 9. Język potoczny (obserwacyjny). 10. Fakty teoretyczne. 11. Terminy abstrakcyjno-symboliczne. 12. Eksperyment kontrolny. 13. Nie jest możliwy eksperyment rozstrzygający. 14. Krytyka metody indukcyjnej. 15. Konwencjonalizm - w odniesieniu do wiedzy empirycznej posiadającej teorie. 16. Kilka uwag o pewnych trudnościach interpretacyjnych związanych ze sposobem wyrażania się Duhema.

W sprawie kryteriów podziału nauk empirycznych na teoretyczne i praktyczne. Studia Filozoficzne, nr 3, 169-182, 1973.

# filozofia nauki # nauki praktyczne # nauki teoretyczne #
TREŚĆ. 1. Wstęp. 2. Nauki praktyczne a nauki teoretyczne. 3. Oceny utylitarne czy normy teleologiczne? 4. Oceny zasadnicze jako założenia problemów. 5. Empiryczne nauki teoretyczne jako nauki praktyczne. 6. O redukcji norm zasadniczych do utylitarnych. 7. Uwagi końcowe.

Naukowe twierdzenia praktyczne. Studia Filozoficzne, nr 9, 55-69, 1973.

# zdanie praktyczne # metodologia nauki #
TREŚĆ. Głównym celem tego artykułu jest zaproponowanie określonej koncepcji naukowych twierdzeń praktycznych. Dążąc do tego celu podam najpierw charakterystykę działania praktycznego. Później przedstawię spór dotyczący sposobów przekształcania twierdzeń uważanych niekiedy za czysto poznawcze, w tym sensie teoretyczne, na twierdzenie praktyczne - pojęte jako dyrektywy. Na tle tej kontrowersji naszkicuję własną koncepcję zdań praktycznych.

Projektowanie a czynności badawcze. Studia Filozoficzne, nr 5, 101-106, 1974.

# metodologia nauki # nauki praktyczne #
TREŚĆ. W gronie tych metodologów oraz innych badaczy uprawiających refleksję metodologiczną, którzy dzielą nauki empiryczne na teoretyczne i praktyczne przyjmuje się, ze w ramach nauk teoretycznych uprawia się opis i wyjaśnianie aktualnie istniejących lub dawniej istniejących stanów rzeczy, natomiast w obrębie nauk praktycznych projektuje się określone stany rzeczy np. mosty, maszyny czy instytucje społeczne. Otóż pogląd, iż w jakiś naukach uprawia się projektowanie hipotetyczne uważam za błędny. Przyjmuję natomiast, ze pewne nauki uprawia się w tym celu, aby np. projektantom urządzeń technicznych, projektantom planów gospodarczych dostarczyć takich informacji, które są niezbędne zarówno w trakcie wykonywania czynności projektowania, jak i przy dokonywaniu wyboru alternatywnych projektów.

W kwestii twierdzeń faktualno-idealizujących L. Nowakowi - odpowiedź. Studia Filozoficzne, nr 7, 191-193, 1974.

# idealizacja # prawo nauki #

Działanie a wiedza nomologiczna. Studia Filozoficzne, nr 4, 79-85, 1975.

# działanie # prawo przyrody # wiedza #

Norma zasadnicza jako czynnik niesterowalny. Studia Filozoficzne, nr 6, 141-144, 1976.

# decyzja # norma # nauki empiryczne #
ABSTRAKT. Artykuł ten zawiera pewne uwagi będące uzupełnieniem rozważań zawartych w pracy "Poznawcze i praktyczne funkcje nauk empirycznych". Główna teza tego artykułu głosi, że w przypadku niektórych problemów decyzyjnych elementami zbioru czynników niesterowalnych, które podejmujący decyzję musi brać pod uwagę, są fakty obowiązywania w danych grupach społecznych określonych norm. Ponieważ termin "norma" bywa różnie rozumiany, we wstępnej części artykułu wyjaśniono, jak termin ten rozumie autor. Następnie wprowadzono pewną typologie norm, aby możliwie wyraźnie odróżnić normy zasadnicze od innego typu wyrażeń normatywnych. W dalszej części sprecyzowano pojęcie problemu wyboru w sensie teorii decyzji. Po tych uwagach natury terminologicznej rozważano centralny problem artykułu, ilustrując go przykładem zaczerpniętym z pewnego akademickiego podręcznika. Przy tej okazji zwrócono uwagę na źródło błędnej, zdaniem autora sugestii, iż pewne nauki empiryczne zbudowane są ze zdań opisowo-normatywnych.

O konwencjach i konwencjonalizmie. [Rec. Dąmbska, Izydora. O konwencjach i konwencjonalizmie]. Studia Filozoficzne, nr 3, 173-175, 1978.

Epistemologiczne poglądy H. Poincarégo. Studia Filozoficzne, nr 7-8, 75-87, 1982.

# epistemologia # POINCARÉ, Henri # AJDUKIEWICZ, Kazimierz # fakty a teoria #
TREŚĆ. Wstęp. 1. Empiryzm i antypsychologizm Poincarégo. 2. Fakty "prawdziwie surowe". "Surowe i naukowe". 3. Poincarégo a Ajdukiewicza koncepcja zdań jednostkowych. 4. Wybór faktów. 5. Fenomenalizm i relacjonizm.

Filozoficzne poglądy Kazimierza Ajdukiewicza. Znak, nr 347, 1565-1577, 1983.

# AJDUKIEWICZ, Kazimierz #

Konwencjonalizm metodologiczny wobec sporu: realizm - instrumentalizm. Studia Filozoficzne, nr 1, 65-69, 1989.

# konwencjonalizm # realizm naukowy # instrumentalizm #

O żywotności metodologicznych poglądów B. Pascala. Studia Filozoficzne, nr 12, 137-142, 1989.

# PASCAL, Blaise # metodologia nauki #
ABSTRAKT. Autor przybliża zapomniane i mało znane idee metodologiczne Pascala i dowodzi, że pozostały one żywotne.