Naród w historiozofii Słowackiego. (Na podstawie pism filozoficznych i politycznych). Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, t. 22, 141-175, 1976.

# SŁOWACKI, Juliusz # naród / narodowość # historiozofia # rozwój społeczny # mesjanizm #
TREŚĆ. (A) Ewolucja przyrody. (B) Rozwój ludzkości. (C) Miejsce narodu w procesie doskonalenia ludzkości.

Konferencja historyków filozofii w Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia Filozoficzne, nr 7, 149-152, 1977.

Marian Zdziechowski wobec niektórych kontrowersji epoki modernizmu. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, t. 27, 101-120, 1981.

# ZDZIECHOWSKI, Marian # modernizm # Młoda Polska # idealizm #
TREŚĆ. (A) Odrodzenie idealizmu. (B) Modernizm i Młoda Polska.

Nieukontentowanie w kulturze. [Rec. Kołakowski, A. Spengler]. Znak, nr 336, 126-132, 1983.

Polska obecność. [Rec. Walicki, Andrzej. Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu]. Znak, nr 351-352, 383-387, 1984.

Marian Zdziechowski i niemiecka filozofia życia. Studia Filozoficzne, nr 4, 135-146, 1984.

# ZDZIECHOWSKI, Marian # filozofia niemiecka # filozofia życia #
ABSTRAKT. W artykule omawia się stanowisko polskiego myśliciela z przełomu XIX i XX w. wobec trzech reprezentantów filozofii życia: Schopenhauera, Nietzschego i Wagnera. Zdziechowski jako filozof nieprofesjonalny wykracza poza tradycyjną problematykę filozoficzną w kierunku religii, literatury i sztuki, stawiając krok ku temu, co dziś nosi miano "historii idei". Ponadto ujmuje filozofię życia ze stanowiska pesymizmu tj. nauki o złu, jego korzeniach i przejawach w świecie. Zwraca też uwagę na istotną rolę tego fragmentu filozofii niemieckiej w procesie odnowy chrześcijaństwa, w dobie kryzysu modernistycznego oraz na wpływ, jaki ona wywarła na polski modernizm literacki. To oryginalne podejście do dorobku wybranych twórców służy ostatecznie próbom przezwyciężenia filozofii pesymistycznej, jakie podejmował Zdziechowski w swoich pracach.

Historia i historyzm w ujęciu Feliksa Konecznego. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, t. 33, 337-349, 1988. Skoczyński, Jan.

# KONECZNY, Feliks # historyzm # metodologia historii #

Między narodem a cywilizacją. Studia Filozoficzne, nr 2-3, 311-318, 1990. Skoczyński, Jan.

# KONECZNY, Feliks # naród # cywilizacja #
ABSTRAKT. W artykule jest mowa o koncepcji narodu na tle cywilizacji. Wcześniejsze ujęcia lokowały naród w kontekście języka i państwa. Koneczny wiążąc ten problem z zagadnieniem cywilizacji, z jednej strony dostrzega w narodzie najwyższy przejaw życia cywilizowanego, z drugiej - odmawia narodowi samoistności i samodzielności bytowej. Ambiwalencja, w jaką się uwikłał, jest wyrazem atmosfery panującej n przełomie XIX i XX w., kiedy to gwałtownemu budzeniu się do życia małych i średnich narodów towarzyszyła tendencja unifikacyjna wygaszania narodowych sentymentów. Ostatecznie problematyka narodowa została - w ujęciu badacza - podporządkowana idei obrony zagrożonej cywilizacji łacińskiej.

W kręgu utopii. [Rec. Miklaszewska, Justyna. Antyutopia w literaturze Młodej Polski]. Studia Filozoficzne, nr 2-3, 336-338, 1990.