Rozważania pojęcia użyteczności społecznej. Studia Filozoficzne, nr 11, 11-22, 1974.

# społeczeństwo # użyteczność # dobro wspólne #
TREŚĆ. 1. Uwagi wstępne o pojęciu użyteczności społecznej. 2. Użyteczność społeczna działalności gospodarczej. 3. Społeczna użyteczność działalności badawczej. 4. Przyczyny fałszywego rozumienia pojęcia użyteczności społecznej. 5. Podsumowanie.

Znaczenia analogii i modelowania z punktu widzenia integracji nauki i upowszechniania wiedzy. Studia Filozoficzne, nr 12, 53-64, 1976. Śmigielski, Józef.

# integracja nauk # analogia # modele # metodologia nauki #
ABSTRAKT. Proces rozwoju nauki pociągnął za sobą daleko posuniętą specjalizację i dezintegrację oraz utrudnił porozumiewanie się specjalistów z różnych dziedzin i pełne wykorzystywanie osiągnięć poznawczych. Przyczyniają się do tego również powszechnie obowiązujące konwencje i kryteria oceny osiągnięć naukowych sprzyjające przyczynkarstwu. Rozwój cybernetyki tylko w nieznacznym stopniu zahamował postępujący proces dezintegracji nauki. Wynikło to w dużej mierze z braku odpowiedniego przygotowania matematycznego obserwowanego u osób z wykształceniem humanistycznym albo przyrodniczym i co za tym idzie - braku odpowiednich nawyków metodologicznych. Umiejętność właściwego upraszczania rozpatrywanych kompleksowych zagadnień jest zasadniczym warunkiem ich efektywnego badania i rozwiązywania. Znalazło to pełne potwierdzenie w technice, ale jest w niezadowalającym stopniu uwzględniane i uświadamiane w dziedzinie nauk społecznych. Możliwości, jakie stwarza modelowanie matematyczne, zilustrowane zostały przykładami z dziedziny ekologii, nauk społecznych i psychologii. Zostały również wskazane bliskie analogie pomiędzy niektórymi, dobrze zbadanymi zjawiskami fizycznymi oraz pewnymi zjawiskami społecznymi. Dostrzeżenie tych analogii umożliwia wykorzystanie opisu matematycznego stosowanego w naukach ścisłych do zjawisk w naukach społecznych, ułatwiając zarazem upowszechnianie osiągnięć naukowych z różnych dziedzin wśród niespecjalistów. Szersze korzystanie z modeli matematycznych w dziedzinach tradycyjnie niezmatematyzowanych powinno przyczynić się do stworzenia warunków do integracji nauki i podejmowania badań problemów kompleksowych, które mają największe znaczenie praktyczne.