Interes - poznanie - dyskurs - prawda. Jürgena Habermasa teoria poznania. Studia Filozoficzne, nr 4, 139-159, 1985.

# HABERMAS, Jürgen # epistemologia # interes # komunikacja #
ABSTRAKT. Wokół założeń filozofii poznania Jürgena Habermasa narosło u nas wiele nieporozumień interpretacyjnych. Sądzę, że wszelką dyskusję nad tymi założeniami należy prowadzić na podstawie dokładniejszego ich odtworzenia. Niniejsze uwagi są wyłącznie próbą zarysowania głównych idei funkcjonujących w roli rzeczowych założeń. Rekonstrukcję ich rozpoczynam od ukazania poglądów Habermasa z okresu Erkenntnis und Interesse (koncepcja interesów kierujących poznaniem), po czym przechodzę do przedstawienia najważniejszych zarzutów postawionych "krytycznemu racjonalizmowi" Poppera, aby wreszcie na koniec zaprezentować pewne istotne modyfikacje pierwotnie zajmowanego stanowiska, związane z próbą konstrukcji teorii komunikacji (consensualna koncepcja prawdy, teoria dyskursu teoretycznego).

Ciągłość i zmiana teorii krytycznej (przyczynek do analizy poglądów Jürgena Habermasa). Studia Filozoficzne, nr 9, 159-175, 1989. Szahaj, Andrzej.

# HABERMAS, Jürgen # teoria krytyczna # życie społeczne #
ABSTRAKT. Głównym celem artykułu jest analiza ewolucji poglądów Jürgena Habermasa w połączeniu z prześledzeniem wpływów jakie wywarły na ową ewolucję "nauki" wypływające z dziejów "starej" teorii krytycznej. Tekst rozpoczyna prezentacja przesłane Habermsowskiej koncepcji życia społecznego, nakazującej uwzględnienie jego dwojakiej natury. Następnie autor próbuje pokazać przyczyny skłaniające autora Theorie des kommunikativen Handelns do przyjęcia twierdzenia, iż krytyczna teoria społeczeństwa powinna zerwać z krytyką rozumu instrumentalnego na rzecz krytyki rozumu funkcjonalnego, aby wreszcie - po przedstawieniu Habermasowskich prób odnalezienia nowych podstaw normatywnych dla teorii krytycznej - sformułować kilka wstępnych hipotez dotyczących jej ciągłości.

PRZEKŁAD. Rorty, Richard. Spełnianie obietnicy naszego kraju: myśl lewicowa w dwudziestowiecznej Ameryce. Karalus, Andrzej i Szahaj, Andrzej. Toruń, Wyd. Nauk. UMK, 2010.