Jędrzej Śniadecki jako przyrodnik-materialista. Myśl Filozoficzna, nr 1, 36-68, 1955.

# ŚNIADECKI, Jędrzej # filozofia polska # ewolucjonizm # materializm #
TREŚĆ. 1. Kwestie wstępne. 2. Przemiana materii jako podstawowa funkcja życia w teorii przyrodniczej Jędrzeja Śniadeckiego. 3. Śniadecki jako głosiciel teorii epigenezy i prekursor ewolucjonizmu. 4. O rzekomym witalizmie w poglądach Jędrzeja Śniadeckiego. 5. Wnioski końcowe.

Jędrzej Śniadecki, przyrodnik-filozof. Warszawa, Książka i Wiedza, 1960.

# ŚNIADECKI, Jędrzej # filozofia polska # pochodzenie życia # epigeneza # psychofizjologia # problem psychofizyczny #
TREŚĆ. (A) Wstęp. (B) O życiu Jędrzeja Śniadeckiego. I. Jędrzej Śniadecki jako przyrodnik. 1. Jędrzej Śniadecki i zagadnienie powstania życia na Ziemi. (a) Śniadecki jako jeden z twórców nowoczesnej biologii. (b) Związek teorii Śniadeckiego z przodującą nauką francuską. 2. Zagadnienie powstania życia na Ziemi. (a) Stosunek Jędrzeja Śniadeckiego do teorii samorództwa. (b) Rola Słońca jako źródła życia. 3. Organizm a środowisko. (a) Przemiana materii jako podstawowa funkcja życia. (b) Przemiana materii u roślin i zwierząt. (c) Przemiana materii w organizmach cudzożywnych (heterotroficznych). 4. Zwolennik teorii epigenezy i prekursor ewolucjonizmu. (a) Istota rozmnażania w ujęciu Śniadeckiego. (b) Spór o spuściznę naukową Jędrzeja Śniadeckiego. (c) Epigeneza jako historyczna forma ewolucji gatunków. (d) Poglądy geologiczne Śniadeckiego. 5. (a) O rzekomym "witalizmie" w teorii Śniadeckiego. (b) Krytyka witalizmu Bartheza, Bordeu, Hallera i Browna. II. Poglądy filozoficzne. 1. Jędrzej Śniadecki jako filozof. 2. Materia a świadomość. 3. Myślenie jako funkcja mózgu. 4. Teoria poznania Jędrzeja Śniadeckiego. 5. Zagadnienie niepoznawalnej "istoty rzeczy" i "przyczyny pierwotnej". 6. Problem kantyzmu u Jędrzeja Śniadeckiego. (C) Wnioski ogólne. (D) Bibliografia. (E) Streszczenie w języku rosyjskim. (F) Streszczenie w języku niemieckim. (G) Streszczenie w języku francuskim. (H) Streszczenie w języku angielskim. (I) Indeks najważniejszych nazwisk.

Claude Bernard jako odkrywca środowiska wewnętrznego i twórca metody eksperymentalnej w fizjologii. Studia Filozoficzne, nr 10, 67-93, 1988. Szyfman, Leon.

# BERNARD, Claude # fizjologia # organizm #
TREŚĆ. 1. Odkrycia naukowe Claude’a Bernarda. 2. Nauka o środowisku wewnętrznym. 3. Teoria Claude’a Bernarda o środowisku wewnętrznym. 4. Determinizm fizjologiczny.