Labourzystowska droga do "socjalizmu". [Rec. Dworkin, I. Ideołogija i politika prawych lejboristow na służbie monopoli]. Myśl Filozoficzna, nr 1, 253-259, 1955.

Dlaczego personalizm? Człowiek i Światopogląd, nr 1, 79-100, 1968.

# personalizm # walka ideologiczna #

Engelsowskie pojmowanie "zmierzchu filozofii" a marksizm współczesny. Człowiek i Światopogląd, nr 2, 110-124, 1971.

# ENGELS, F. # marksizm #

[Rec. Cackowski, Zdzisław. Filozoficzny rodowód marksistowskiej teorii religii]. Człowiek i Światopogląd, nr 3, 249-255, 1972.

Struktura filozofii marksistowskiej. [Głos w dyskusji]. Człowiek i Światopogląd, nr 10, 102-121, 1971.

# marksizm #
TREŚĆ. * Marksizm a aprioryzm. * Ciśnienie tradycji. * Humanistyczny charakter ontologii marksistowskiej. * Problem filozofii człowieka. * Postawa marksistów wobec filozofii marksistowskiej. "Dziś jednak nie istnieją (o ile wiem) poważne filozofie, które negowałyby [prawa materializmu dialektycznego]".

Człowiek i świat. [Rec. Legowicz, Jan. Filozofia. Istnienie, myślenie, działanie]. Człowiek i Światopogląd, nr 1, 185-190, 1973.

Działanie człowieka a działanie Boga. Studia Filozoficzne, nr 6, 111-120, 1976.

# działanie # Bóg a człowiek # chrześcijaństwo #

[Autobiogram]. Ruch Filozoficzny, nr 3, 304-306, 1988. Tanalski, Dionizy.

# filozofia polska # autobiogram #

Problem światopoglądu kultury socjalistycznej. (Zarys tematu). Studia Filozoficzne, nr 4, 3-11, 1988.

# światopogląd # socjalizm # marksizm # katolicyzm #
ABSTRAKT. W obrębie naszej kultury światopogląd religijny (chrześcijański, katolicki) i światopogląd świecki (materialistyczny, ateistyczny) są najaktywniejsze. Dająca się przewidzieć przyszła kultura socjalistyczna będzie najprawdopodobniej pluralistyczna światopoglądowo przynajmniej w ten sposób, że istnieć w niej będą oba te światopoglądy, choć nie wykluczone, że w zmienionej postaci. Oba bowiem mają zdolność ewoluowania i przystosowywania się do zmieniających się warunków istnienia ludzkości. Potwierdza to przewidywanie zarówno historia chrześcijaństwa, jak i historia marksizmu.

Przewodniczący Rady Redakcyjnej "Studiów Filozoficznych". [W osiemdziesiątą rocznicę urodzin Profesora Jana Legowicza]. Studia Filozoficzne, nr 7-8, 3-4, 1989.

Między kasandryzmem a euforią. O postępie technicznym i rewolucji przemysłowej. Studia Filozoficzne, nr 10, 161-180, 1989.

# postęp naukowo-techniczny # marksizm a katolicyzm # zagrożenia cywilizacyjne #
ABSTRAKT. Od najdawniejszych czasów postęp techniczny był wykorzystywany dla dobra ludzi i przeciw nim, również od początku myślenia teoretycznego tworzono teorie pesymistyczne i optymistyczne tegoż postępu. Żadne skrajnie optymistyczne lub skrajnie pesymistyczne historiozofie nie sprawdziły się, postęp nie okazał się ani doskonały, ani nie zgubił ludzkości. Błąd euforyzmu i katastrofizmu polega prawdopodobnie nie tylko na ich skrajności, lecz, być może, na nieuwzględnianiu adaptującej się do nowego świata ewolucji człowieka, Nowość nie musi być zgubna, jest bowiem naturalnym i trwałym stanem historii ludzkości - jednakże jest groźna. Czy ludzkość może uniknąć groźby samozniszczenia?

Między ideologią a nauką - dylemat filozofii marksistowskiej. Studia Filozoficzne, nr 11, 45-59, 1989. Tanalski, Dionizy.

# marksizm # ideologia # zagrożenia cywilizacyjne # moralność społeczna #
ABSTRAKT. Rozwiązania współczesnych i przyszłych dramatycznych problemów ludzkości trzeba szukać i w nauce, i w ideologii. Rośnie potęga środków działania ludzkości, a przez nie rośnie zasięg nauki. Umiejętne, choć bardzo trudne (niektórzy sądzą, że w ogóle niemożliwe - z czym się nie zgadzam), łączenie aktywności i nowoczesności naukowej z wrażliwością ideologiczną o charakterze humanistycznym uważam za wyróżnik marksizmu pośród różnych współczesnych systemów i sposobów myślenia, ale i za ludzki, gatunkowy obowiązek orz za szansę filozofii marksistowskiej na przyszłość. Bowiem w dającej się przewidzieć przyszłości ludzkość będzie kroczyć po krawędzi życia i śmierci (nagłej lub powolnej przez stopniowe samounicestwianie się), nauka i technika będą rozwijać się stale coraz szybciej, na skutek czego owa egzystencjalna krawędź będzie węższa. Aby panować nad tą sytuacją potrzebna będzie bardzo rozwinięta wrażliwość aksjologiczna, a wśród niej właśnie ideologia, którą niektórzy wolą nazywać moralnością społeczną lub społeczną nauką.

W obronie "Studiów Filozoficznych" i filozofii w ogóle. Studia Filozoficzne, nr 1, I-II, 1990.