Działanie a praca, czyli o dwóch rozumieniach ogólności. (Na przykładzie koncepcji T. Parsonsa). Studia Filozoficzne, nr 11, 51-58, 1979.

# PARSONS, Talcott # działanie # praca #

z: Przestalski, Andrzej. O różnych sposobach pojmowania własności. (W związku z artykułem P. Marciniaka i R. Pluty "Własność środków produkcji a klasy społeczne"). Studia Filozoficzne, nr 7, 53-64, 1980.

# własność / posiadanie # materializm historyczny #

Czytając Balibara. Studia Filozoficzne, nr 9, 45-61, 1980.

# BALIBAR, Étienne # materializm historyczny # kapitalizm #
ABSTRAKT. "Czytanie «Kapitału»" L. Althussera i E. Balibara należy wciąż do najbardziej popularnych i najżywiej dyskutowanych książek w polskim środowisku humanistycznym. Niewspółmiernie większym jednak zainteresowaniem - pod względem liczby poświęconych jej tekstów - cieszyła się jak dotąd rozprawa L. Althussera; część napisana przez jego współpracowników nie doczekała się podobnej ilości omówień i komentarzy. Sytuacja ta nie odpowiada naszym zdaniem ani randze i wartości pracy Balibara, ani też - co równie ważne - sile i zasięgowi jej rzeczywistego teoretycznego oddziaływania wśród rodzimych marksistów. Poniższe uwagi mogą w jakiejś mierze wypełnić tę lukę; nie jest to jednak ich celem jedynym. Nie stawiamy sobie bowiem zadania napisania czegoś w rodzaju szczegółowej "instrukcji" do lektury Balibarowskiego tekstu, pragniemy natomiast wykorzystać zawarty w tym "potencjał inspiracyjny". Francuski badacz podejmuje wszak w swej rozprawie wiele kwestii centralnych dla materializmu historycznego, podejmuje w sposób interesujący i często kontrowersyjny, zmuszający czytelnika do zajęcia własnego stanowiska. W niniejszym artykule zajmiemy się kilkoma takimi, poruszonymi przez E. Balibara problemami.

Fenomenologia i społeczeństwo. Studia Filozoficzne, nr 6, 65-85, 1981.

# fenomenologia # społeczeństwo # SCHÜTZ, Alfred # świat życia (Lebenswelt) # porządek społeczny #
TREŚĆ. (A) Zagadnienie intersubiektywności. (B) "Światy" społeczne. (C) Byt a świadomość społeczna. (D) Działanie, praca, praktyka. (E) Porządek społeczny.

"Nie jestem marksistą". [Polemika z: Mucha, Janusz. Społeczne funkcje nauk społecznych w rozumieniu ich twórców]. Studia Filozoficzne, nr 9-10, 137-142, 1982. Tittenbrun, Jacek.

# MARX, Karl # społeczna rola nauki #

Teoria struktur w świetle materializmu historycznego. Studia Filozoficzne, nr 3, 131-144, 1983.

# struktura społeczna # materializm historyczny # zmiana #
TREŚĆ. (A) Dialektyczna koncepcja struktury. (B) Teoria struktur a teoria zmian. (C) Teoria wielkich a teoria małych struktur społecznych. (D) Teoria struktur a teoria człowieka.

Sztuka pytań i sztuka odpowiedzi. [Rec. Czyżkowski, Jan. Sztuka podejrzeń]. Studia Filozoficzne, nr 4, 198-204, 1983.

Własność - podstawowy stosunek produkcji czy całokształt stosunków produkcji? Studia Filozoficzne, nr 5, 17-32, 1987.

# własność / posiadanie # marksizm # stosunki społeczne #
ABSTRAKT. Jedną z kwestii spornych we współczesnej myśli marksistowskiej jest dylemat: czy traktować własność jako odrębny i podstawowy stosunek produkcji, czy też ujmować ją jako całokształt stosunków produkcji. Dyskusja wokół tego zagadnienia obciążona jest dogmatyzmem i scholacystyzmem. Zbyt często jedynymi argumentami w sporze są pojedyncze cytaty z pism Marksa lub czysto filozoficzne rozważania. Rosnąca grupa teoretyków przychyla się jednak ku poglądowi, że własności nie należy ani redukować do pojedynczego samodzielnego stosunku ani roztapiać w całości stosunków produkcji.

Stanisława Brzozowskiego koncepcja wyzwolenia pracy. Studia Filozoficzne, nr 11, 97-108, 1988. Tittenbrun, Jacek.

# BRZOZOWSKI, Stanisław # praca # socjalizm # wolność #
ABSTRAKT. Przyszłe społeczeństwo socjalistyczne pojmował Stanisław Brzozowski jako społeczeństwo pracy wyzwolonej. Powstanie nowego społeczeństwa uzależniał od narodzin świadomości nowego typu. Jego koncepcja daje się porównać nie tylko z poglądami młodoheglistów, lecz również z teorią alienacji młodego Marksa. Filozofia pracy Brzozowskiego zakłada idealistyczne pojmowanie klas społecznych oraz zawężone rozumienie wolności.