Koncepcja istoty u Jana Dunsa Szkota i Edmunda Husserla. Próba porównania. Studia Filozoficzne, nr 12, 21-29, 1980. Widomski, Jacek.

# istota # DUNS SCOTUS, Johannes; Jan Duns Szkot # HUSSERL, Edmund # uniwersalia #

Istota a fakt w koncepcji E. Husserla. Studia Filozoficzne, nr 5-6, 153-168, 1985.

# HUSSERL, Edmund # istota # fakt # powszechniki #
ABSTRAKT. Praca ma charakter komentarza do pierwszej części Idei I E. Husserla. Przedstawia ona wzajemny stosunek "faktu" i "istoty", a co jest z tym związane - różnicę między naukami zajmującymi się dziedziną faktów a naukami o istocie - fenomenologię. W dalszej części artykułu omówiona została husserlowska koncepcja "powszechników" zawarta w Logische Untersuchungen oraz w pierwszym tomie Idei jako "esencji logicznych", neutralnych wobec wszelkich prób interpretacji metafizycznej. Wykazano także podobieństwa między bolzanowskim "zdaniem w sobie" (Satz-an-sich) a pojęciem istoty (Wesen) w filozofii Husserla.

Formy poznania ejdetycznego (koncepcja i rola "istoty" w epistemologii fenomenologicznej). Studia Filozoficzne, nr 10, 37-62, 1985. Widomski, Jacek.

# fenomenologia # epistemologia # ogląd (ejdetyczny itp.) # istota #
ABSTRAKT. Celem niniejszego artykuł jest przeanalizowanie procesów "ideacji" oraz "wariacji imaginacyjnej", jako sposobów poznania ejdetycznego. Husserl nigdy nie wyraził się jasno na temat, czy budując teorię "wariacji" chciał nią zastąpić proces "ideacji", czy teoria ta miała być jedynie dopełnieniem rozważań zawartych w Logische Untersuchungen. Poprawne wydaje się rozumowanie, które teorię "uzmienniania" traktuje jako specjalną czynność o charakterze pomocniczym wobec "ideacji". O ile "ideacja" będzie procesem czysto syntetycznym, pozwalającym na uchwycenie w jednym akcie "czystych species", o tyle proces uzmienniania będzie zabiegiem o charakterze analitycznym i niejako dopełniającym. Przy uchwyceniu "czystych jakości" odwołujemy się do procesu "ideacji", podczas gdy docierając do "istoty" przedmiotu stosujemy zabieg uzmienniania. W artykule wskazano także na trudności, jakie pojawiają się w momencie, gdy proces uzmienniania zostaje zastosowany jako neutralny wobec doświadczenia.