Nowy wiek. [Rec. Van Lier, Henri. Nowy wiek]. Człowiek i Światopogląd, nr 2, 241-247, 1972.

Problem prawomocności poznania teoretycznego w filozofii transcendentalnej. Studia Filozoficzne, nr 4, 99-112, 1979.

# KANT, Immanuel # transcendentalizm # poznanie naukowe / wiedza naukowa #

Leona Petrażyckiego krytyka filozofii transcendentalnej I. Kanta. Studia Filozoficzne, nr 5, 97-111, 1981. Zachariasz, Andrzej L.

# PETRAŻYCKI, Leon # KANT, Immanuel #

Wilhelma Diltheya koncepcja hermeneutyki życia. Studia Filozoficzne, nr 3, 151-169, 1984.  Zachariasz, Andrzej L.

# DILTHEY, Wilhelm # hermeneutyka # filozofia życia #
ABSTRAKT. Artykuł prezentuje koncepcję hermeneutyki Diltheya wskazując także na poglądy ją poprzedzające i jej reperkusje we współczesnej filozofii niemieckiej. W tym też sensie ma on charakter przeglądowy. Równocześnie autor formułuje tezę, zgodnie z którą diltheyowska hermeneutyka stanowi istotne teoretyczne i nowatorskie rozwinięcie tradycji myśli romantycznej, a zwłaszcza idei teoretycznych niemieckiej szkoły historycznej. W rezultacie poglądy Diltheya (mimo istniejących zbieżności) zostały przedstawione jako odrębne - zarówno wobec koncepcji je poprzedzających, jak i późniejszych - stanowisko teoretyczne. W artykule tym zostało ono określone pojęciem "hermeneutyki życia".

Pojęcie ducha obiektywnego w filozofii W. Diltheya na tle myśli G. W. F. Hegla, H. Rickerta i N. Hartmanna. Studia Filozoficzne, nr 8, 29-46, 1984.

# DILTHEY, Wilhelm # duch obiektywny # HEGEL # RICKERT, Heinrich # HARTMANN, Nicolai #
TREŚĆ. W artykule prezentuje się koncepcję ducha obiektywnego w filozofii W. Diltheya na tle myśli Hegla, Rickerta i Hartmanna. W tym sensie ma on charakter analizy porównawczej. Równocześnie autor formułuje tezę, zgodnie z którą pojęcie ducha obiektywnego w niemieckiej filozofii idealistycznej służyło do wyrażenia najbardziej żywotnych tendencji rozwojowych w dziejach i jest wyrazem poglądu przypisującego idei rolę decydującą w ich kształtowaniu. Analizowane poglądy zostały przedstawione jako wyraz tej tezy.

Filozofia a problem założeń. Studia Filozoficzne, nr 1-2, 107-124, 1986.

# metodologia filozofii # teoria poznania # bezzałożeniowość #
ABSTRAKT. Rozważając zagadnienie założeń wyjściowych w filozofii, autor formułuje tezę o niemożliwości tzw. bezzałożeniowej teorii poznania uzasadniającej absolutny status prawomocności wiedzy teoretycznej. Równocześnie dowodzi on, że wszelki akt tzw. intelektualnej intuicji zapośredniczony jest w sferze znaczeń kulturowych. W artykule podjęto także kwestię błędu petitio principii oraz problem zewnętrznych i immanentnych założeń poznania filozoficznego.

Metoda a problem prawomocności poznania teoretycznego. Studia Filozoficzne, nr 10, 49-68, 1986.

# metodologia filozofii # poznanie # HUSSERL, Edmund # SCHLICK, Moritz #
ABSTRAKT. W artykule podjęto próbę przedstawienia metodologicznej koncepcji prawomocności poznania teoretycznego. Przyjmuje się tutaj, że została ona wypracowana w ramach fenomenologii Husserla i neopozytywizmu Schlicka. Jej też zostaje poświęcona zasadnicza część artykułu. W pierwszej części zarysowano idee antycypujące to stanowisko w filozofii nowożytnej i wieku dziewiętnastego. W ostatnim paragrafie wskazano na ewolucję w pojmowaniu waloru poznania teoretycznego, jaka zaszła w ramach tzw. Anarchizmu metodologicznego.

Wokół problematyki prawdy. [Rec. Siemianowski, Antoni. Człowiek i prawda]. Studia Filozoficzne, nr 1, 135-141, 1988.