O niektórych związkach cybernetyki i ogólnej teorii systemów z naukami społecznymi i filozofią. Studia Filozoficzne, nr 5, 57-70, 1977.

# cybernetyka # system # nauki społeczne # filozofia # teoria systemów #
ABSTRAKT. Ostatnie trzydzieści lat w rozwoju nauki to okres powstania i dynamicznego rozwoju dwóch dyscyplin - cybernetyki i ogólnej teorii systemów. Charakteryzują się one mnogością koncepcji i kierunków oraz różnorodnością aparatury pojęciowej. Analiza ich przedmiotu, metod, statusu o pojęć podstawowych pozwala twierdzić, iż przeciwstawianie ich sobie jest nieuzasadnione, bowiem rozwój ich zmierza do integracji. Aspekt systemu i sterowania ma podstawowe znaczenie dla obu tych dyscyplin - analiza systemów i ich zachowania się jest nierozerwalnie związana z problematyką sterowania i regulacji w systemach. Rozwój tych dyscyplin to także przenikanie ich postawy badawczej, poszczególnych koncepcji i narzędzi pojęciowych do innych dziedzin nauki, m. in. do psychologii, socjologii, ekonomiki oraz do filozofii. Wielu przedstawicieli cybernetyki i ogólnej teorii systemów uznaje znaczenie tych dyscyplin za światopoglądowy i naukowy przełom. Wykazać jednak można, że z punktu widzenia historii filozofii stanowią one kontynuację określonej tradycji - od arystotelesowskiej kategorii całości, przez oświeceniowe koncepcje m. in. La Mettrie i dialektykę klasycznej filozofii niemieckiej, po filozofię klasyków marksizmu. Kompleksowa i krytyczna analiza poszczególnych kierunków i koncepcji tych dyscyplin wskazuje jednocześnie na możliwość traktowania ich jako przesłanek dla dalszych badań nad wieloma podstawowymi problemami filozofii marksistowskiej.

Filozofia systemów. [Rec. Laszlo, Ervin. Systemowy obraz świata]. Studia Filozoficzne, nr 7, 170-174, 1979. Zdanowicz, Piotr.

Dialektyka "istoty" i "istnienia" człowieka we wczesnych pismach Karola Marksa. Studia Filozoficzne, nr 4, 3-17, 1983. Zdanowicz, Piotr.

# MARX, Karl # alienacja # historiozofia # jednostka a społeczeństwo # człowiek #
ABSTRAKT. Część pierwsza artykułu podejmuje rekonstrukcję różnych postaci koncepcji alienacji jako sprzeczności między "istotą" a społecznymi formami "istnienia" człowieka. Część druga interpretuję tę koncepcję jako element leżącej u podstaw prac młodego Marksa konstrukcji historiozoficznej, określanej przez autora mianem dialektyki "istoty" i "istnienia" człowieka. Konstrukcja ta decyduje o sposobie kategoryzacji i problematyzacji, pełni zarówno funkcję "kontekstu odkrywania", jak "uzasadniania" oraz uznana być musi za istotny czynnik określający teoretyczną "jakość" myśli Marksa we wczesnej fazie jej rozwoju.