O metodach formalnej rekonstrukcji teorii empirycznych. Studia Filozoficzne, nr 10, 27-37, 1983.

# logiczna teoria nauki # racjonalna rekonstrukcja # filozofia nauki # teoria empiryczna #
ABSTRAKT. Artykuł stanowi propozycję systematycznego ujęcia badań nad historią formalnej rekonstrukcji teorii empirycznej. Celem jego jest nakreślenie linii rozwojowej logiczno-empirycznych rozważań nad teoriami naukowymi. W przedstawionym ujęciu wykorzystuje się fakt inspirującej roli matematyki dla zmian w sposobie rekonstruowania teorii empirycznych. Kryterium uzyskania wchodzącej w grę linii rozwojowej stanowi sposób aksjomatyzacji teorii empirycznych.

Semantyczne konsekwencje formalnych eksplikacji teorii naukowych. Studia Filozoficzne, nr 5, 3-17, 1988. Zeidler, Paweł.

# teoria naukowa # filozofia nauki # aksjomatyzacja # znaczenie / sens #
ABSTRAKT. W artykule rozważa się zagadnienie zmiany treści (intensji) i zakresu (ekstensji) teorii naukowych, jaka następuje wraz z ich formalną eksplikacją. Wykorzystując wyniki uzyskane w metamatematyce, uzasadnia się tezę, iż aksjomatyzacja teorii naukowych zawęża ich intensję a rozszerza ekstensję w porównaniu z intensją i ekstensją przedaksjomatycznych odpowiedników tych teorii. Pierwszą część powyższej tezy egzemplifikuje się dokonując porównania przedaksjomatycznej teorii mnogości Cantora z trzema wybranymi aksjomatycznymi ujęciami tej teorii. Natomiast o rozszerzaniu się ekstensji teorii naukowych wraz z ich aksjomatyzacją i formalizacją świadczy istnienie modeli niestandardowych. W ostatniej części artykułu omawia się epistemologiczne i metodologiczne konsekwencje zastosowania analizy niestandardowej w zmatematyzowanych naukach empirycznych na przykładzie mechaniki kwantowej i mechaniki ośrodków ciągłych.

Spór o realizm we współczesnej filozofii nauki. Colloquia Communia, nr 1-3(54-56), 43-60, 1991.

# filozofia nauki # realizm naukowy # wyjaśnianie naukowe # prawda w nauce #
TREŚĆ. * Czy realizm jest hipotezą naukową? * Referencja a sukces nauki. * Czy filozof nauki musi przyjąć tezę głoszącą, że istnieją przedmioty obserwowalne? * Spór realizm-antyrealizm a zagadnienie wyjaśniania. * Czy pojęcie prawdy jest potrzebne w nauce? * Spór realizm-antyrealizm a praktyka badawcza nauki. * Zakończenie.

Bibliografia do sporu realizm-antyrealizm. Colloquia Communia, nr 1-3(54-56), 87-93, 1991. Zeidler, Paweł.

# bibliografie # realizm-antyrealizm naukowy #